148

Herkesin yüzünü döndüreceği bir yönü vardır; öyleyse hayırlarda yarışın. Nerede olursanız Allah hepinizi getirir. Şüphesiz Allah her şeye kadirdir.

"Herkesin bir yönü vardır": Yönden maksat kıbledir, bunu İbn Abbâs ile diğerleri söylemiştir.

Zeccâc da şöyle demiştir: Buna cihet de vichet de denir.

"Hüve” zamirinde de üç görüş vardır:

Birincisi: Allahü teâlâ’ya râcîdir, o zaman mana şöyle olur: Allah’tır onları o istikamete döndüren, yani oraya dönmelerini emreden.

İkincisi: Dönene râcîdir, o zaman da mana şöyle olur: Odur kendisini o cihete döndüren, bu takdirde

"hüve” zamiri külle ait olmuş olur.

Üçüncüsü: Bey’te râcîdir,

Mücâhid: Her kavim Kabe’ye dönmekle emrolundu, demiştir. Cumhûr

"müvelliha” okur; İbn Âmir ile Velid b. Yakub da

"hüve müvellaha” okurlar. O zaman

"hüve” zamiri küll’e râci olur. Her iki kıraatin manası birbirine yakındır.

"Öyleyse hayırlarda yarışın": Koşuşun demektir.

Katâde de: Kıblenizi elden kaçırmayın demiştir.

"Nerede olursanız Allah hepinizi getirir". İbn Abbâs ve diğerleri: Bu kıyamette olacaktır, demişlerdir.