175

İşte onlar; doğru yola bedel sapıklığı ve bağışa bedel azabı satın almışlardır. Ateşe ne de dayanıklıdırlar!

"İşte onlar sapıklığı satın aldılar": Yani onu hidayete tercih ettiler, demektir.

"Ateşe ne de dayanıklıdırlar!": Bunda da dört görüş vardır:

Birincisi: Bunun manası, onları ateşe götürecek amele karşı ne de sabırlıdırlar, demektir. Bunu İkrime ile Rebi’ demişlerdir.

İkincisi: Ateşe karşı ne de cesurdurlar! Bunu da Hasen ile Mücâhid demişlerdir. Kisâi de şöyle bir şey anlatmıştır: Adamın biri bir bedeviye yalan söyledi, o da: Allah'a karşı ne sabırlısın, dedi, ne de cesursun demek istedi.

Üçüncüsü: Onları ateşte ne bıraktı demektir, meselâ: Filanı hapiste ne bıraktı, derler ki, onu orada ne alıykoydu, demektir. Bunu da Zeccâc demiştir.

Dördüncüsü: Mana şöyle demektir: Onları ateşe karşı sabırlı kılan nedir? Bunu da İbn Enbari demiştir.

"Ma” edatı üzerinde de iki görüş vardır:

Birincisi: O istifham içindir, takdiri: Onları sabırlı kılan nedir? Bunu Atâ’, Süddi, İbn Zeyd ve Ebû Bekir İbn Ayyaş demişlerdir.

İkincisi: O, taaccüp içindir, meselâ: Maahsene Zeyden, maa’leme Amren’de olduğu gibi.

İbn Enbari şöyle demiştir: Âyetin manası taaccüptür, Allah da mahluklarından taaccüp eder. O’nun taaccübü onların taaccübü gibi değildir.