182

Kim vasiyet edenin haksızlığa meylinden veyahut günah işlemesinden korkar da onların aralarını bulursa, ona bir günah yoktur. Şüphesiz Allah çok bağışlayıcı ve çok merhametlidir.

"Femen hafe min musin": İbn Kesir, Nâfi', Ebû Amr, İbn Âmir ve Hafs da -Âsım’dan rivayetle- vavın sükunu ile

"mûsin"; Hamze, Kisâi ve Ebû Bekir de - Âsım’dan rivayetle - vavın fethası ve sadın şeddesi ile

"muvassin” okumuşlardır.

Burada korkudan ne murat edildiğine dair de iki görüş vardır:

Birincisi: O, ilimdir.

İkincisi: O, korkunun ta kendisidir. Birinciye göre haksızlık gerçekleşmiş olur, İkinciye göre de gerçeklemesinden korkulmuş olur. "Cenef” haktan sapmak demektir.

Zeccâc da: Cenef meyi, ismen de günaha kasdetmektir, demiştir.

İbn Abbâs da: Cenef hata, isim de kasıt demiştir.

Ebû Süleyman Dımeşki de: Cenef haktan çıkmaktır. Bazen hata yapana da kasıtlı yapana da böyle denir. Ancak müfessirler cenefi hata yapanla, ismi de kasıtlı yapanla ilişkilendirmişlerdir.

Bu âyeti yorumlamada iki görüş vardır:

Birincisi: Bunun manası şudur: Bir kimse ölmek üzere olan, vasiyetinde israf eden veya bir hakta kusur eden bir adamın yanında olursa, ona doğruyu emretsin. Bu, Mücâhid'in görüşüdür. İkincisi de şudur: Kim haksız vasiyette bulunur, velisi onun vasiyetini reddeder veya Müslümanların lideri onu Allah'ın kitabına vehayut Peygamberin sünnetine çevirirse, ona günah yoktur. Bu da Katâde’nin görüşüdür.

"Aralarını bulursa": Yani kendilerine vasiyet edilenlerin aralarını bulursa demektir. Onların zikri geçmemiştir, ancak vasiyet eden zikredilince hitaptan orada kendisine vasiyet edilenin de olduğu anlaşılır.

Ferrâ’ şöyle bir şiir okumuştur:

Bilmiyorum, ben bir yere niyet ettiğim zaman Hayrı mı isterim, bana hangisi yaklaşır?:

Benim istediğim hayır mı Yoksa beni isteyen şer mi?

Birinci beyitte yalnız hayırdan bahsedince şerri kapalı geçmiştir. Çünkü ondan anlaşılmaktadır.