183

Ey iman edenler, oruç sizden öncekilere yazıldığı gibi size de yazıldı. Kötülüklerden korunasınız diye (bunlar açıklanıyor).

"Ey iman edenler, oruç size yazıldı": Oruç (siyam) lügatte genel olarak eylemsizliktir. Meselâ, sametilhaylü denir ki, at yürümedi, demektir. Sametirrihu denir ki, rüzgar esmedi demektir. Şeriatte oruç ise, niyetli olarak yemekten, içmekten ve cinsi münasebette bulunmaktan çekinmektir.

Bizden öncekiler hakkında da üç görüş vardır:

Birincisi: Onlar ehl-i kitaptır. Bunu Atâ’ el - Horasani, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir. Mücâhid de bu görüştedir.

İkincisi: Onlar Hıristiyanlardır, bunu da Şa’bî ile Rebi’ demişlerdir.

Üçüncüsü: Onlar milletlerin hepsidir, bunu da Ebû Salih, İbn Abbâs’tan nakletmiştir.

"Oruç sizden öncekilere yazıldığı gibi": Bu benzetme de iki görüş vardır:

Birincisi: Benzeme orucun hüküm ve sıfatındadır, sayısında değildir.

Said b. Cübeyr şöyle demiştir: Onlara oruç şöyle yazılmıştı: Onlardan biri yemeğini yemeden uyursa, ertesi güne kadar yemesi haram olurdu. Oruç gecesi de kadınlar onlara haram idi. Oruçları böyle idi. Ama size bunlar müsaade edildi. Buna göre âyet:

"Oruç gecesi kadınlara yaklaşmak size helâl kılındı” (Bakara: 187) âyetiyle neshedilmiştir. Bu, ehli- kitabın orucu ile Müslümanların orucunu birbirinden ayırdı.

İkincisi: Benzeme günlerin sayısındadır, sonra bunda da iki görüş vardır:

Birincisi: Bu ümmete her aydan üç gün oruç tutmak farz kılındı, bu, onlardan öncekilere de farz idi. Atıyye, İbn Abbâs’tan nakille:

"Sizden öncekilere yazıldığı gibi” kavli üzerinde şöyle demiştir: Her aydan üç gün idi, sonra ramazan orucu ile neshedildi. Ma’mer de Katâde’den şöyle nakletmiştir. Allah insanlara ramazandan önce her aydan üç gün farz etmişti. Buna göre âyet,

"Ramazan ayı Kur’ân'ın indirildiği aydır” âyetiyle neshedilmiş olur.

İkincisi: Bizden öncekilere de aynen ramazan orucu farz kılındı.

İbn Abbâs şöyle demiştir: Hıristiyanlar bir gün öne aldılar, bir gün de sona bıraktılar, sonra da: On gün öne alalım, on gün sonraya bırakalım, dediler. Süddi de şeyhlerinden naklederek şöyle demiştir: Hıristiyanlara ramazan orucu zor geldi, yaz ve kış yer değiştiriyordu, bunu görünce toplandılar, onu yazla kış arasında bahara bıraktılar ve: Yirmi gün ilâve edip günahımıza kefaret kılalım, dediler. Buna göre âyet muhkem olur, neshedilmemiş olur.

"Belki korunursunuz": Çünkü oruç takvaya ulaşmak için vesiledir, zira o insanları heves ettikleri birçok günahlardan alıkoyan Bunu, orucun yasaklarından korunursunuz diye açıklayanlar da olmuştur.