202

İşte onların kazandıklarından nasibi vardır. Allah’ın hesabı çok hızlıdır.

"Onların kazandıklarından nasibi vardır":

Zeccâc şöyle demiştir: Bunun manası: Onların duaları kabuldür, demektir, çünkü onların buradaki kazançları duadır. Bu âyet bir öncekine bağlıdır, ancak bunun ötekisinden farklı bir sebeple indiği rivayet edilmiştir. Dahhâk, İbn Abbâs’tan şöyle rivayet etmiştir: Bir adam:

"Ya Resûlallah, babam öldü, haccetmedi, onun yerine haccedeyim mi?” dedi. O da:

"Babanın borcu olsaydı da onu sen ödeseydin, olmaz mıydı?” dedi. O da: Olurdu, dedi. Efendimiz de: Allah’ın borcu daha çok ödenmelidir, dedi. 28

28 - Bedel haca ile ilgili hadisler, sağlam yollarla Hazret-i Ali, İbn Abbâs ve Abdullah b. Zübeyr radıyallahu anhum tarafından rivayet edilmiştir.

Hesabın çabuk görülmesi hakkında da beş görüş vardır:

Birincisi: Onun azlığıdır, bunu İbn Abbâsi demiştir.

İkincisi: Gelmesinin yakın olmasıdır, bunu da Mukâtil demiştir.

Üçüncüsü: Hesaba çekilenin lehinde ve aleyhinde neler olduğunu bildiği için onu hesaba çekmesi çabuk olmuştur.

Dördüncüsü:

Mana şöyledir: Allah’ın karşılık vermesi çabuktur. Bu görüşü ve bir öncekini Zeccâc demiştir.

Beşincisi: O, acizler gibi fikir yürütmeye ve düşünüp taşınmaya muhtaç değildir, bunu da Ebû Süleyman Dımeşki demiştir.