206

Ona:

"Allah'tan kork” denildiği zaman izzet-i nefs onu günah işlemeye götürür. Cehennem ona yeter. O ne kötüdür!

"Ahazethü’l-ızzetü":

İbn Abbâs: Onu gayret tutar, demiştir. Bu manada şöyle bir şiir getirmişlerdir:

Cahilliğindan dolayı onu gayret tuttu;

İçi sıkılmış gibi öfkeyle dönüp gitti.

Sözün manası şöyle olur: Gayret onu günah işlemeye götürür.

"Cehennem” kelimesi hakkında da iki görüş vardır, bunları İbn Enbari demiştir:

Birincisi: O yabancı bir kelimedir, o yüzden gayri munsarif olup cer ve tenvin almaz.

İkincisi: O Arapça bir isimdir, cer ve tenvin almaması tenis ve tariften dolayıdır. Ru’be şöyle demiştir: Rekiyye cehennem derler ki, derin kuyu demektir. Şair A'şa da şöyle demiştir:

Ben dostum Mishal’i çağırdım, onlar ise,

O adi ve kınanmış genç erkeğe cehennemi çağırdılar.

Burada gayri munsarif olması, onun yabancı olup sonradan Arapçalaşmış olduğunu gösterir.

Kelâmın (cehennem) manası hakkında da iki görüş vardır:

Birincisi: Cehennem ona günahının karşılığı olarak yeter.

İkincisi: Cehennem ona izzetine karşılık zillet olarak yeter.

Mihâd da yatak manasınadır, mehettü lifülanin denir ki, ona yatak hazırladım, demektir. Çocuğun mehd’i (beşiği) de buradan gelir.