224

Yeminlerinizden dolayı Allah’ı iyilik etmenize, fenalıktan sakınmanıza ve insanların arasını bulmanıza engel yapmayın. Allah hakkıyle işiten, hakkıyîe bilendir.

"Allah’ı yeminlerinizden dolayı engel yapmayın":

Bunun iniş sebebinde dört görüş vardır:

Birincisi: O, Abdullah b. Ravaha hakkında inmiştir. Onunla damadı arasında bir şey oldu, Abdullah onun yanına girmemeye ve onunla konuşmamaya yemin etti. Hep: Allah’a yemin ettim, benim için yeminimi yerine getirmekten başka bir şey helâl değildir, derdi. Âyet bunun üzerine indi. Bunu İbn Abbâs demiştir.

İkincisi: Bir adam, sıla-i rahim yapmamaya ve insanların arasını düzeltmemeye yemin ederdi, âyet bunun üzerine indi. Bunu da Rebi’ b. Enes demiştir.

Üçüncüsü: O, Ebû Bekir’in, Mistah’a iyilik etmeyeceğine dair yemin etmesi üzerine indi. Bunu da İbn Cüreyc demiştir.

Dördüncüsü: Ebû Bekir, oğlu Abdurrahman Müslüman oluncaya kadar onu görmeye gitmeyeceğine yemin etti. Bunu da iki Mukâtil, yani İbn Hayyan ile İbn Süleyman demişlerdir.

Ferrâ’ şöyle demiştir:

Mana şöyledir: Allah’ı yeminlerinizin önüne çıkan bir şey yapmayın. Ebû Ubeyd de: Yeminlerinizin önüne dikmeyin, sanki her şeyde O’nu öne çıkarıyor ve O’na yemin ediyor olmayınız, demiştir.

Âyetin manası üzerinde üç görüş vardır:

Birincisi: İyilik yapmamaya, günahtan sakınmamaya ve insanları barıştırmamaya yemin etmeyin. Bu; İbn Abbâs, Mücâhid, Atâ’, İbn Cübeyr, İbrahim, Dahhâk, Katâde, Süddi, Mukâtil, Ferrâ’, İbn Kuteybe, Zeccâc ve diğerlerinin görüşleridir.

İkincisi: Manası şöyledir: Mahlukundan korkmak ve onlara iyilik etmek, aralarını yalanla düzeltmek için Allah adına yalan yere yemin etmeyin. Bu manayı Atıyye, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir.

Üçüncüsü: Bunun manası: Doğru olsanız da, arabulsanız da Allah adına çokça yemin etmeyin. Zira çok yemin etmek Allah’a karşı bir nevi cürettir. Bu da İbn Zeyd’in görüşüdür.