283

Eğer yolculukta olur da katip bulamazsanız, o zaman alınmış rehinler yeter. Eğer birbirinizden emin olursanız, kendisine güvenilen emanetini yerine getirsin ve Rabbi olan Allah’tan korksun. Şahitliği gizlemeyin. Kim onu gizlerse, onun kalbi günahkardır. Allah yaptıklarınızı hakkıyle bilmektedir.

"Eğer yolculukta olursanız": özellikle yolculuktan bahsedilmesi, genellikle onda katibin ve şahidin bulunmamasındandır. Kelâmın maksadı şöyledir: Eğer yazı ve şahitle işi sağlama alamazsanız, o zaman rehin alın.

"Ferihanün": İbn Kesir, Ebû Amr ve Abdülvaris ranın ve henin zammesiyle elifsiz olarak "ferühünün” okumuşlardır. Abdülvaris ile bir grup, heyi sakin okumuşlardır. Nâfi, Âsım, İbn Âmir, Hamze ve Kisâi ranın kesresi ve henin fethası ve elifle "firihanün” okumuşlardır.

İbn Kuteybe şöyle demiştir: Kim "ferihanün” okursa, rehnin çoğulunu kastetmiştir. Kim de "ferühünün” okursa, rihanı cem etmiş ve cemin cemini kastetmiştir.

"Rehin alın": Bu da rehnin devreye girmesi için almanın şart olduğunu gösterir. Rehin de taşınır olursa alınır. Eğer ev ve arazi gibi gayri menkul olursa, onu almak, rehin alana boş olarak teslim etmektir.

"Eğer kiminiz kiminizden emin olursa": Yani alacaklı vereceklinin emin olduğuna güvenir de malı ona katipsiz, şahitsiz ve rehinsiz teslim ederse,

"kendisine güvenilen", ki, o da borçludur,

"emanetini yerine getirsin ve Rabbi olan Allah’tan korusun": Yani kendisine güvenene hiyanet etmekten.

"Onun kalbi günahkardır": Süddi, şeyhlerinden rivayetle: Onun kalbi fisk u facurdur, demiştir. Ebû Ya'lâ da: "Neden kalbi günahkardır?” denilmiştir; çünkü günahlar ancak kalp o şeye bağlanırsa meydana gelir. Şahitliği gizlemek de onu yerine teslim etmemeye niyet etmektir.