77

Şüphesiz onlar ki, Allah’ın sözünü ve yeminlerini az bir pahaya satıyorlar, işte onların ahirette hiçbir nasibi yoktur. Allah kıyamet gününde onlarla konuşmaz, yüzlerine bakmaz ve onları temizlemez. Onlar için pek acıklı bir azap vardır.

"Şüphesiz onlar ki, Allah’ın sözünü ve yeminlerini az bir pahaya satıyorlar": Sebeb-i nüzulü için üç görüş vardır:

Birincisi: Eş'as b. Kays, bir arazi için bir Yahudi ile mahkemelik oldu. Yahudi inkâr etti, Eş'as de onu Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e götürdü, Efendimiz ona:

"İspatın var mı?” dedi. O da: Hayır, dedi. Yahudiye de:

"Yemin eder misin?” dedi. Bunun üzerine Eş’as: Yemin ederse malımı götürür, dedi. Bunun üzerine bu âyet indi. Bunu Buhârî ve Müslim rivayet etmişlerdir.

İkincisi: O, Yahudiler hakkında indi, Allah Tevrat’ta onlardan Peygamberin sıfatlarını açıklayacaklarına dair söz aldı, onlar ise inkâr edip ayak takımlarından aldıkları dünyalık yüzünden muhalefet ettiler. Bu İkrime ile Mukâtil’in sözüdür.

Üçüncüsü: Bir adam eşyasını gündüzün ilk saatlerinde pazara getirdi, gündüzün sonu olunca da, onu satışa arz etti; sabahleyin onu şu fiyata satmadığına, eğer akşam olmasa idi o fiyata satmayacağına yemin etti; âyet bunun üzerine indi. Bu da Şa’bî ile Mücâhid’in görüşüdür. Birinci ve üçüncü görüşlere göre ahd: Taate sarılmak, masiyeti terk etmektir. İkinci görüşe göre ise Yahudilerden Tevrat'ta aldığı sözdür. Yemin: ant içmektir. Eğer: O Yahudiler hakkında indi, dersek, o, Yahudiler ve kâfirler hakkındadır. Çünkü Allah kıyamet günüde onlarla asla konuşmaz. Eğer: O asiler hakkındadır, dersek, İbn Abbâs’tan: Allah onlarla hoş kelâm ile konuşmaz, dediği rivayet edilmiştir.

"Onlara bakmaz"ın manası da: Onlara gazap ettiği için onlara şefkat ve merhamet etmez, demektir.

Zeccâc şöyle demiştir: Fülanün layanzuru ilâ fülanin vela yükellimuhu, denir ki, manası: Ona kızgındır, demektir.

"Onları temizlemez": Onları küfür ve günahlarının kirinden temizlemez.