90

Şüphesiz imanlarından sonra inkâr edenlerin sonra da inkârlarını artıranların Tevbeleri asla kabul olunmaz. Onlar sapıkların ta kendileridir.

"Şüphesiz imanlarından sonra inkâr edenlerin":

Âyetin kimler hakkında indiğinde üç görüş halinde ihtilaf etmişlerdir:

Birincisi: O Haris b. Süveyd’in Tevbe etmeyen arkadaşları hakkında inmiştir. Çünkü onlar: Biz Mekke’de kalır, Muhammed’in başına gelecekleri bekleriz, dediler. Bunu İbn Abbâs ile Mukâtil, demişlerdir.

İkincisi: Bu, İsa’yı ve İncil’i inkâr eden Yahudiler hakkında inmiştir. Sonra onlar Muhammed’i ve Kur’ân'ı inkâr etmekle küfürlerini arttırdılar. Bunu da Hasen, Katede ve Atâ’ el - Horasani, demişlerdir.

Üçüncüsü: O, Yahudilerle Hıristiyanlar hakkında inmiştir; onlar Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem’in sıfatlarına iman ettikten sonra onu inkâr ettiler, sonra da küfürlerinde durarak inkârlarını artırdılar. Bunu da Ebû’l - Âliyye demiştir.

Hasen de şöyle demiştir: Her âyet indikçe onu inkâr ederek küfürlerini artırdılar.

Tevbelerinin kabul edilmemesi hakkında da dört görüş vardır:

Birincisi: Onlar mürtet oldular, durumlarını ve içlerindeki küfrü gizlemek için yalandan Tevbe göstermeğe yeltendiler, bunu İbn Abbâs, demiştir.

İkincisi: Onlar şirkteki günahlardan Tevbe ettiler, şirkten Tevbe etmediler, bunu da Ebû’l - Âliyye demiştir.

Üçüncüsü: Bunun manası şöyledir: ölüm geldiği zaman ettikleri Tevbe kabul olunmayacaktır. Bu da Hasen, Katâde, Atâ’ el - Horasani ve Süddi’nin görüşüdür.

Dördüncüsü: Küfür üzerine öldükleri takdirde Tevbeleri asla kabul olunmayacaktır, bunu da Mücâhid, demiştir.