128

Ki, bu işten sana bir şey yoktur. Yahutta Tevbelerini kabul etmek veyahut onlara azap etmek için yaptı. Çünkü onlar zâlimlerdir.

"Bu işten sana bir şey yoktur":

İniş sebebi için beş görüş vardır:

Birincisi: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in Uhut savaşında dişi kırıldı, başı yarıldı, yüzüne kan aktı: "Kendilerini aziz ve celil olan Rablerine davet eden Peygamberlerine böyle yapan bir kavim nasıl iflah olur?” dedi; bunun üzerine bu âyet indi. Hadisi Müslim Efradın’da Enes’ten rivayet etmiştir. 11

11 - Ayrıca bkz. İmam Ahmed, Müsned, 3/99, 206; Tirmizî ve İbn Mâce.

İbn Abbâs, Hasen, Katâde ve Rebi’ de bu görüştedirler.

İkincisi: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem münafıklardan bir topluluğa lânet etti, bunun üzerine bu âyet indi, bunu da İbn Ömer, demiştir.

Üçüncüsü: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Uhut’ta yenilenlere kötü konuşmak istedi, bunun üzerine bu âyet indi; ondan vazgeçti. Bu da İbn Mes’ûd ile İbn Abbâs’tan nakledilmiştir.

Dördüncüsü: Suffe cemaatinden yetmiş kişi Süleym oğulları ile Usayya ve Zekvan kabilelerine İslâm’ı öğretmek için çıktılar; hepsi de öldürüldüler, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem onlara kırk gün beddua etti, onun üzerine bu âyet indi, bunu da Mukâtil b. Süleyman, demiştir.

Beşincisi: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, Hamze’nin işkence edilmiş cesedini görünce: Allah’a yemin olsun ki, ben de onlardan şu kadarına işkence edeceğim, dedi, onun üzerine bu âyet indi, bunu da Vakıdi, demiştir.

Âyetin manasında da iki görüş vardır:

Birincisi: Onların ıslah olmalarından veyahut azap görmelerinden sana bir şey yoktur.

İkincisi: Zafer ve yenilgiden sana bir şey yoktur. "Leke"nin

"ileyke” manasına olduğu da söylenmiştir.

"Ev-yetûbe aleyhim":

Ferrâ’ şöyle demiştir: Bunun nasbi için iki yorum vardır:

Birincisi: İstersen onu "li-yakta’a tarafen” kavlinin üzerine atfedersin,

İkincisi: İstersen

"hatta” gizler öyle nasb edersin, meselâ: La-ezâlü maake hatta tu’tiyeni, dersin (hakkımı verinceye kadar yakanı bırakamam demektir). İşin Peygamberin elinde olmadığını bildirince bütün işlerin O’na ait olduğunu bildirmek için: "Göklerde ve yerde ne varsa O’nundur” dedi.