172

Bunlar ki, kendilerine yara geldikten (isabet aldıktan) sonra Allah’a ve Peygamber’e icabet ederler (çağrısına uyarlar). İçlerinden iyilik eden ve fenalıklardan sakınanlar için pek büyük bir mükafat vardır.

"Bunlar Allah’a ve Peygamber’e icabet ederler":

İniş sebebi için iki görüş vardır:

Birincisi: Müşrikler Uhut’tan çekilince, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ashabını onları takip etmeye çağırdı, sonra da çağırdıkları ile beraber arkalarından çıktı. Ebû Süfyan, bir toplulukla karşılaştı: Eğer Muhammed’e rastlarsanız, bizim çok kalabalık olduğumuzu haber verin, dedi. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem de onlarla karşılaştı, onlar da: Biz Ebû Süfyan’lâ kalabalık bir grup içinde karşılaştık, sizin ise az olduğunuzu görüyoruz, dediler. O da onları takip etmekten vaz geçmedi. Ebû Süfyan önden gitti, Mekke’ye girdi. Âyet bunun üzerine indi. Bu da İbn Abbâs ile cumhûrun görüşüdür.

İkincisi: Ebû Süfyan Uhut’tan dönmek isteyince: Ya Muhammed, tekrar Bedir mevsiminde buluşalım, dedi. Ertesi sene olunca Ebû Süfyan çıktı, sonra Allah onun kalbine korku saldı, dönmeyi uygun buldu. Yolda Nuaym b. Mes’ud ile karşılaştı: Ben Muhammed’le Küçük Bedir mevsiminde buluşmayı kararlaştırmıştım, bu yıl ise kıtlıktır, bizim için uygun değildir, onları bizden çevir ve bizim büyük bir kalabalık olduğumuzu bildir, dedi. Nuaym de onlarla karşılaştı, onları korkuttu, onlar da: Allah bize yeter, O ne güzel vekildir, dediler. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem de ashabı ile çıktı, Bedir’de ikamet edip Ebû Süfyan’ı beklediler. Bunun üzerine:

"Allah’a ve Peygamber’e icabet edenler” âyeti indi. Bu mana Mücâhid ile İkrime’den nakledilmiştir. Isticabe: İcabet (cevap verme) manasınadır. Şu beyti delil olarak getirmişlerdir:

O zaman ona kimse cevap vermedi (felem yestecibhu).

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in çıkması ve ashabım çağırması hakkında da üç görüş vardır:

Birincisi: Arkalarına düşmekle düşmanı korkutmak için.

İkincisi: Ebû Süfyan’lâ randevulaştığı için.

Üçüncüsü: Çünkü onların: Müslümanların gücünü kırdınız, sonra da onları bıraktınız, (geri dönün, köklerini kazıyın) dediklerini işitmişti. Karh (yara) hakkında ise açıklama yukarıda geçmiştir.

"İçlerinden iyilik edenler için": Yani Peygambere itâat etmekle iyilik edenler ve ona muhalefetten çekinenler için büyük bir mükafat vardır.