173

Onlar o kimselerdir ki, halk onlara: "Şüphesiz insanlar size asker topladılar; onlardan korkun” dediği zaman, onların imanlarını artırdı;

"bize Allah yeter; O, ne güzel vekildir!” dediler.

"Onlar o kimselerdir ki, halk onlara dedi":

Halktan kimlerin kastedildiği hususunda da üç görüş vardır:

Birincisi: Onlar Ebû Süfyan'ın karşılaştığı kafiledir; Peygamberi ve ashabını korkutmaları için onlardan söz aldı. Bunu İbn Abbâs ile İbn İshak, demişlerdir.

İkincisi: O, Nuaym b. Mes’ud el - Eşcai'dir, bunu da Mücâhid, İkrime, Mukâtil ve diğerleri demişlerdir.

Üçüncüsü: Onlar münafıklardır, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in hazırlık yaptığını görünce, Müslümanları cihada çıkmaktan men ettiler ve: Eğer onları yurtlarında bastırırsanız içinizden kimse geri dönmez, dediler. Bu da Süddi'nin görüşüdür.

"Şüphesiz insanlar sizin için asker topladılar": Ebû Süfyan ile adamlarını kastetmiştir.

"Bu da onların imanlarını artırdı":

Zeccâc şöyle demiştir: Bu korku onların dinlerindeki sebatlarını ve Peygamberlerine yardım üzerinde durmalarını artırdı.

"Allah bize yeter, dediler": O bizim işimizi görür, dediler. Vekil’e gelince:

Ferrâ’: Vekil insanın her şeyine yeten kimsedir, demiştir. İbn Kasım da bunu tercih etmiştir,

İbn Kuteybe de şöyle demiştir: O kefil, demektir. İnsanın malındaki vekil malını üstlenen ve onun bakımını yapan kimsedir.

Hattâbî de: Vekil: Kulların rızklarını ve menfaatlerini tekeffül eden Allah’tır. Aslın da o, kendisine havale edilen durumu üstlenen kimsedir.

İbn Enbari de bir kavmin: Vekil, Rab’tir, dediklerini hikaye etmiştir.