186

Mallarınızda ve canlarınızda mutlaka denenecek ve sizden önce kendilerine kitap verilenlerden ve müşriklerden pek çok incitici sözler işiteceksiniz. Eğer sabreder ve korunursanız, şüphesiz bu, azme değer işlerdendir.

"Mallarınızda ve canlarınızda mutlaka deneneceksiniz":

İniş sebebi hakkında beş görüş vardır:

Birincisi: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem: Abdullah b. Übey ile Abdullah b. Ravaha’nın da olduğu bir meclise uğradı; meclisi bineğin ayağından kalkan toz bulutu kapladı; Abdullah b. Übey burnunu ridasıyla kapattı ve: Toz etmeyin, dedi. Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem hayvanından indi, sonra onları Allah’a davet etti ve onlara Kur’ân okudu.

İbn Übey: O, senin dediğinden daha güzel değildir, eğer hak ise de bizi meclisimizde rahatsız etme, dedi. İbn Ravaha da: Ya Resûlallah, sen hayvanınla bizim meclislerimize gel, biz bunu seviyoruz, dedi. Müslümanlar, müşrikler ve Yahudiler sövüştüler. Bunun üzerine bu âyet indi. Urve bunu Üsame b. Zeyd’den rivayet etmiştir.

İkincisi: Müşriklerle Yahudiler Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e çok eziyet ediyorlardı; bunun üzerine bu âyet indi. Bunu Ka’b b. Malik el - Ensari söylemiştir.

Üçüncüsü: Bu âyet, Ebû Bekir es - Sıddik ile Yahudi Finhas arasında geçen şeyler için inmiştir, bunu da yukarıda İbn Abbâs'tan zikretmiştik.

Dördüncüsü: Bu Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ile Ebû Bekir es-Sıddik hakkında inmiştir. Bunu Ebû Salih, İbn Abbâs’tan rivayet etmiş, Mukâtil de beğenmiştir.

İkrime de: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, Ebû Bekir es-Sıddik ve Yahudi Finhas hakkında inmiştir, demiştir.

Beşincisi: Ka’b b. Eşref hakkında inmiştir; müşrikleri şiirleri ile Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem’e kışkırtırdı. Zührî’nin görüşü de böyledir.

Zeccâc şöyle demiştir: "Letüblevünne"nin manası: Elbette deneneceksiniz, yani mihnetten geçeceksiniz, gerçek mü’min diğerinden anlaşılacaktır, demektir. "Nun” kasem lamını tekit için girmiştir, vav da kendi sakin ve nun da sakin olduğu için zammelenmiştir.

“Mal“ da imtihan hakkında da iki görüş vardır:

Birincisi: Gitmesi ve eksilmesidir.

İkincisi: Ona farzedilen haklardır.

“Can“ da denenmesinde dört görüş vardır:

Birincisi: Musibetlerdir.

İkincisi: Öldürülmedir.

Üçüncüsü: hastalıklardır.

Dördüncüsü: Akraba ve aşiretlerde başa gelen musibetlerdir.

Atâ’ şöyle demiştir: Onlar muhacirlerdir; müşrikler mallarını aldılar, evlerini sattılar ve onlara işkence ettiler.

"Kendilerine kitap verilenlerden işiteceksiniz":

İbn Abbâs: Bunlar Yahudilerle Hıristiyanlardır; şirk koşanlar da Arap müşrikleridir, demiştir.

"Eğer sabrederseniz": Yani eziyete,

"Allah’tan korkarsanız": Yasak ettiği şeylerden uzak durmakla, demektir.

"Şüphesiz bunlar azme değer işlerdendir": Yani doğruluğu çok açık olduğu için azmedilecek şeylerdendir.

Cumhûr, bu âyetin muhkem olduğuna kanidir, bazıları da zikredilen sabrın kılıç âyetiyle mensuh olduğunu söylemiştir.