195

Rableri de onlara şöyle icabet etti (dualarını kabul buyurdu): "Şüphesiz ben, sizden erkek olsun veyahut kadın olsun - ki, hep birbirinizdensiniz - amel edenin amelini zayi etmem. Onlar ki, hicret ettiler, yurtlarından çıkarıldılar, benim yolumda eziyete uğradılar, savaştılar ve öldürüldüler, ben de mutlaka onların kötülüklerini örteceğim ve Allah katından bir sevap olarak onları altlarından ırmaklar akan cennetlere sokacağım. Sevabın güzeli Allah katındadır.

"Festecabe lehüm rabbühüm": Rivayete göre Ümmü Seleme:

"Ya Resûlallah, hicret hakkında kadınlarla ilgili bir şey işitmiyorum?” dedi; bunun üzerine bu âyet indi. 20

20 - Hakim, Müstedrek, 2/300. Buhârî'nln şartına göre sahihtir, onu kitaplarına almamışlardır, demiştir.

İstecabe: Ecabe manasınadır, mana da: Onlar şöyle dedi şeklindedir: Şüphesiz ben içinizden erkek olsun veyahut kadın olsun hiçbir amel edenin amelini zayi etmem.

"Birbirinizdensiniz"in manası hakkında da üç görüş vardır:

Birincisi: Dinde, yardımda ve dostlukta birbirinizdensiniz.

İkincisi: Hepiniz sevapta birsiniz, çünkü erkekler kadınlardan, kadınlar da erkeklerdendir.

Üçüncüsü: Hepiniz Âdem ile Havva’dansınız.

"Hicret edenler": Yani vatanlarını, ailelerini ve aşiretlerini terk edenler.

"Yurtlarından çıkarılanlar": Yani Mekke’den müşriklerin eziyeti üzerine çıkarılıp da hicret edenler.

"Katelû": Yani müşriklerle savaşanlar ve

"kutilû":

İbn Kesir ile İbn Âmir: Katelu ve tenin şeddesiyle kuttilu okumuşlar; Nâfi, Ebû Amr ve Âsım ise, şeddesiz olarak: Ve katelu ve kutilu, okumuşlar; Hamze ile

Kisâi de: Ve kutilu ve katelu, okumuşlardır.

Ebû Ali: Kuttiluyu takdim etmek câizdir. Çünkü vav ile atfedilenin, lafzan sonra olsa da mana bakımından önce olması câizdir, demiştir.

"Sevaben min indillah":

Zeccâc şöyle demiştir: Bu, makablini tekit eden mastardır, çünkü

Mana şöyledir: Ben onları sevaplandırmak için cennetlere koyacağım.