17

Allah katında Tevbe ancak bilmeden kötülük edip sonra da çarçabuk Tevbe edenler idindir. İşte Allah onların Tevbelerini kabul eder. Allah çok iyi bilen ve hikmet sahibidir.

"Allah katında Tevbe ancak bilmeden kötülük edenler içindir":

Hasen şöyle demiştir: Tevbeyi ancak Allah kabul eder.

"Kötülük” ise günahlardır. Onlara kötülük denilmesi akibetinin kötü olmasındandır.

"Bi-cehâletin":

Mücâhid: Her isyan eden isyan ettiği anda cahildir, demiştir. Hasen, Atâ’, Katâde, Süddi ve diğerleri de: Onlara cahil denilmesi isyanlarından dolayıdır; yoksa iyiyi kötüyü ayıramadıklarından değildir, demişlerdir.

Zeccâc da şöyle demiştir: Âyetin manası: Onlar kötülüğü bilmiyorlar, demek değildir, zira bir Müslüman bilmeden bir kötülük yapsa, hiç kötülük etmemiş gibi olur. Burada iki ihtimal vardır:

Birincisi: Onlar o şeyin içindeki kötülüğü bilmeden onu yapmışlardır.

İkincisi: Onlar onun akibetinin iyi olmadığını gördükleri ve bildikleri halde ona atılmışlardır. O nedenle de onlara cahil denilmiştir. Çünkü az bir şeyi çok rahata ve hayırlı akibete tercih etmişlerdir.

"Karîb/Çarçabuk” kelimesinde de üç görüş vardır:

Birincisi: O sağlıklı iken Tevbe etmektir, bunu Ebû Salih, İbn Abbâs’tan rivayet etmiş ve Süddi ile İbn Saib de böyle demişlerdir.

İkincisi: O, öliim meleğini görmeden önce Tevbe etmektir, bunu da Ebû Talha, İbn Abbâs’tan rivayet etmiş ve Ebû Miclez de böyle demiştir.

Üçüncüsü: O, ölmeden Tevbe etmektir, bunu İbn Zeyd ve diğerleri demişlerdir.