58

Şüphesiz Allah size emanetleri ehil olanlara vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emreder. Allah bununla size ne güzel öğüt veriyor. Şüphesiz Allah hakkıyle işitici ve hakkıyle görücüdür.

"Şüphesiz Allah size emanetleri ehil olanlara vermenizi emreder":

İniş sebebi için iki görüş vardır:

Birincisi: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Mekke’yi fethedince, Beytullah’ın anahtarını Osman b. Ebi Talha’dan istedi, o da ona vermeye gitti; Abbas: Anam babam sana kurban olsun, onu sikaye görevimle birlikte bana ver, dedi. Osman, Abbas’a verir korkusu ile elini çekti; Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem:

"Anahtarı getir” dedi. Abbas da sözünü tekrar etti, Osman da elini çekti; Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem: Eğer Allah’a ve ahiret gününe iman ediyorsan anahtarı bana göster, dedi. O da: İşte ya Resûlallah, onu Allah’ın emaneti olarak al, dedi. Anahtarı aldı, Beyt’i açtı; bunun üzerine Cebrâil bu âyeti getirdi. O da Osman'ı çağırdı, anahtarı ona verdi. Bunu Ebû Salih, İbn Abbâs’tan rivayet etmiş, Mücâhid, Zührî, İbn Cüreyc ve Mukâtil de böyle demişlerdir.

İkincisi: O amirler hakkında inmiştir, bunu İbn Ebi Talha, İbn Abbâs'tan rivayet etmiş; Zeyd b. Eslem, oğlu ve Mekhûl da böyle demişlerdir. Ebû Süleyman Dımeşki de bunu tercih etmiş ve: Amirler Müslümanların mallarındaki emanetleri eda etmekle emrolundular, demiştir.

Üçüncüsü: O genel emanetler hakkında inmiştir, bu da Übey b. Ka’b, İbn Abbâs, Hasen ve Katâde’den rivayet edilmiştir. Kadı Ebû Ya’lâ da bunu tercih etmiştir. Bil ki, onun özel bir sebep üzerine inmesi hükmünün genel olmasına mani teşkil etmez. Çünkü o, emanetler ve benzerleri için geneldir. İbn Mes’ûd şöyle demiştir: Emanet abdestte, namazda, oruçta ve konuşmadadır; bunların en çetini ödünçlerdedir.

"Allah size ne güzel öğüt veriyor": Yani size verdiği öğüt ne güzeldir. Biz de bunu Bakara’da açıklamıştık.