65

Hayır, Rabbine yemin olsun ki, aralarında çıkan anlaşmazlık hususunda seni hakem tutup sonra da verdiğin karardan dolayı içlerinde hiçbir sıkıntı duymadan ve iyice teslim olmadıkça iman etmiş olmazlar.

"Hayır, Rabbine yemin olsun ki, iman etmezler":

Bunun iniş sebebi için iki görüş vardır:

Birincisi: Bu, Zübeyr ile ensardan bir adamın Harre sulama kanalı mevzuunda tartışmaları üzerine inmiştir. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, Zübeyr’e:

"Ey Zübeyr, sen bahçem sula, sonra da suyu komşuna gönder” dedi; bunun üzerine ensari kızdı:

"Ya Resûlallah, halan oğlu olduğu için böyle karar verdin, değil mi?” dedi. Resûlüllah’ın rengi attı, sonra Zübeyr’e: Ey Zübeyr, sen bahçeni sula, su ağaçların köküne ininceye kadar suyu tut, dedi. Zübeyr: Allah’a yemin ederim ki, benim hakkımda indiğini zannediyorum, derdi. Bunu Buhârî ile Müslim rivayet etmişlerdir.36

36 - Buhârî, Kitabü’ş - Şürbi vel - Müsakat, bab, 6, 7, 8; Tefsirü Suretinnisa, bab, 12; Sulh, bab, 12; Müslim, Fedail, hadis no, 129; Ebû Dâvud, Akkdiye. Bab, 31; Tirmizî, Ahkam, bab, 26; Nesâî, Kada, bab, 19, 27; İbn Mâce, Mukaddime bab 2- Ruhûn bab, 20; Ahmed, Müsned, 4/5.

İkincisi: O Ka’b b. Eşrefin hakemliğine müracaat eden münafık ile Yahudi hakkında inmiştir, kıssaları da yukarıda geçmiştir. Bunu da Mücâhid, demiştir.

"Hayır, Rabbine yemin olsun ki, iman etmezler": Yani seni hakem tutmadıkça mü’min olmazlar, demektir. "Lâ” edatının onların mü’min oldukları iddialarını ret için olduğu da söylenmiştir.

Mana da şöyledir: Hayır, hükmüne karşı çıkarken durum onların iman ettik diye zannetikleri gibi değildir, dedi, sonra da yeniden söze başladı ve: Rabbine yemin olsun ki, aralarında ihtilaf ettikleri şeyde seni hakem tayin etmedikçe iman etmiş olmazlar, dedi.

"Harec” kelimesi üzerinde de iki görüş vardır:

Birincisi: O şüphedir, bunu İbn Abbâs, Mücâhid, Katâde, Süddi ve diğerleri, demiştir.

İkincisi: O sıkıntı, demektir; bunu da Ebû Ubeyde ile Zeccâc, demişlerdir.

"İyice teslim olurlar": Üzerinde de iki görüş vardır:

Birincisi: Emrettiğin şeye teslim olup sana itiraz etmezler. Bu; İbn Abbâs, Zeccâc ve cumhûrun görüşüdür.

İkincisi: Çekiştikleri şeyi senin kararma teslim ederler. Bunu” da Maverdi, demiştir.