81

"Baş üstüne” derler. Yanından çıkınca da, içlerinden bir bölük geceleyin senin dediğinden başkasını kurarlar. Allah onların geceleyin kurdukları planı yazıyor. Artık onlara aldırma. Allah’a tevekkül et. Vekil olarak Allah yeter!

"Baş üstüne” derler: Münafıklar hakkında inmiştir, onlar Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem’in yanında iken, emniyette olmak için iman ederlerdi; çıkınca da muhalefet ederlerdi. Bu İbn Abbâs’ın görüşüdür.

Ferrâ’ da şöyle demiştir:

"Taatün"deki ref’, emrüke taatün (emrin baş üstüne manasından) dolayıdır, (mahzuf mübtedanın haberidir, Mütercim) demiştir.

"Beyyete tâifetün":

Ebû Amr ile Hamze, tenin sükunu ve tıya idgam ile beyyattaifetün okumuşlar, kalanlar ise

"te ile okumuşlardır.

Ebû Ali şöyle demiştir: Te, tı ve dal yakın bölgeden çıkarlar. O nedenle idgamı güzeldir. Ayrı okuyan da harfler ayrı ve mahreçleri de farklı olduğu için öyle okurlar.

İbn Kuteybe de: Mana şöyledir, demiştir: Gece, sana dediklerinin tersini uydururlar. Şair de şöyle demiştir: Bana geldiler; ben de gece uydurduklarından hoşlanmadım Bana kötü bir şeyle gelirlerdi.

Araplar: Hâza emrün kad kuddire bileyl (bu gece uydurulmuş bir şey) derler. Bazıları da: Beyyete, değiştirdi manasınadır, demiştir ve şu misali vermiştir:

Kralın yanında sözümü değiştirdi,

Allah senin gibi nankör kulun canını alsın!

"Dediğinden başkasını": Bunda da iki görüş vardır:

Birincisi: O bölüğün senin yanında dediğinin tersini uydururlar, bu da İbn Abbâs ile İbn Kuteybe’nin görüşüdür.

İkincisi: Ya Muhammed, senin dediğinin tersini uydururlar, bu da Katâde ile Süddi’nin görüşüdür.

"Allah uydurduklarını yazıyor": Bunda da üç görüş vardır:

Birincisi: Onu meleklerin tespit ettiği ameller arasında yazıyor, bunu Mukâtil ve diğerleri, demişlerdir.

İkincisi: Onu sana kitabında indiriyor.

Üçüncüsü: Onu sizin adınıza muhafaza ediyor ki, cezasını çekesiniz. Bu iki görüşü Zeccâc, demiştir.

İbn Abbâs da şöyle demiştir: Onlardan yüz çevir, onları cezalandırma, aziz ve celil olan Allah’a güven. Güvence olarak Allah yeter. Ve şöyle demiştir: Sonra da bu yüz çevirme neshedildi ve onlarla savaşmakla emrolundu.

Eğer: "önce toptan zikredilip de sonra da:

"Bir bölük uydurdu” demenin hikmeti nedir, halbuki hepsi de münafıktırlar?” denilerse,

Buna iki türlü cevap verilir; bunları müfessirler, demiştir:

Birincisi: O gece uykusuz kalıp da işi kuran ve bir de kurmayanlardan bahs etti.

İkincisi: O münafıklığı üzerinde kalacak olanları bildiğini zikretti, dönenleri zikretmedi.