103

Namazı bitirdiğiniz zaman Allah’ı ayakta, oturarak ve yanlarınız üstü yatarken zikredin. Güvende olduğunuz zaman namazı eksiksiz kılın. Şüphesiz namaz mü’minlerin üzerine belli vakitlerde yazılmış bir farzdır.

"Namazı bitirdiğiniz zaman": Yani korku namazım, demektir.

"Kadaytüm": Bitirmek manasınadır.

"Allah’ı zikredin": Bu zikirde de iki görüş vardır:

Birincisi: O, Allah'ı namaz dışında zikretmektir, bu İbn Abbâs’ın görüşüdür. Cumhûr da: Bu tesbih, tekbir, dua ve şükürdür, demiştir.

İkincisi: O, namazdır, buna göre mana şöyle olur: Namazı ayakta kılın, eğer gücünüz yetmezse oturarak, yine de gücünüz yetmezse, yanlarınızın üzerine yatarak kılın. Bu İbn Mes’ûd’un görüşüdür.

İtminanda olmaktan da ne murat edildiği hususunda iki görüş vardır:

Birincisi: O seferden vatana dönmektir. Bu da Hasen, Mücâhid ve Katâde’nin görüşleridir.

İkincisi: O korkudan sonra güvende olmaktır, bu da Süddi, Zeccâc ve Ebû Süleyman Dımeşki’nin görüşüdür.

Namazı ikame etme hususunda da iki görüş vardır:

Birincisi: O namazı tamamlamadır. Bunu Mücâhid, Zeccâc ve İbn Kuteybe, demiştir.

İkincisi: Rukuunu, secdesini ve korku halinde terk edilen şeylerden vacip olanları yerine getirmedir. Bu da Süddi'nin görüşüdür.

"Kanet alel mü’minine kitaben mevkuta": Kitaben farz kılınmıştır, demektir.

Mevkut üzerinde de iki görüş vardır:

Birincisi: O, farz kılınmış manasınadır. Bunu İbn Abbâs, Mücâhid, Süddi ve İbn Zeyd, demişlerdir.

İkincisi: Belli vakitlerde demektir, bu da İbn Mes’ûd, Katâde, Zeyd b. Eslem ve İbn Kuteybe’nin görüşüdür.