128

Eğer bir kadın kocasının geçimsizliğinden yahut ona yüz vermemesinden korkarsa,o ikisinin aralarını sulh etmelerinde onlara günah yoktur. Sulh daima hayırlıdır. Zaten nefisler aşırı cimriliğe hazırlanmıştır. Eğer iyilik eder ve sakınırsanız, şüphesiz Allah yaptıklarınızdan haberdardır.

"Eğer bir kadın kocasının geçimsizliğinden korkarsa":

İniş sebebi için üç görüş vardır:

Birincisi: Şevde, Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem’in onu boşamasından korktu: Ya Resûlallah, beni boşama, nikahında tut, nöbetimi Âişe’ye devredeyim, dedi; o da yaptı. Bu âyet bunun üzerine indi. Bunu İkrime, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir.

İkincisi: Muhammed b. Mesieme’nin kızı, Rafi b. Hadic’in nikahı altında idi, Rafi yaşlılık veya başka bir durumundan dolayı onu sevmedi, onu boşamak istedi. O da: Beni boşama, yanıma istediğin zaman gel, dedi. Bunun üzerine bu âyet indi. Bunu Zührî, Said b. Müseyyeb ’ten rivayet etmiştir.

Mukâtil de: Kadının isminin Huveyle olduğunu bildirmiştir.

Üçüncüsü: Bundan önceki âyette Salim el - Eftas yoluyla Said b. Cübeyr’den rivayet ettiğimiz olay üzerine inmiştir. Hazret-i Âişe şöyle demiştir: Bu bir kadın hakkında indi, erkeği onunla çok durmak istemiyor ve ondan ayrılmak istiyordu. Belki kadın onu seviyor yahutta ondan çocuğu olduğu için ondan ayrılmak istemiyordu. Ona: Beni boşama, nikahında tut, bana ne yaparsan sana helâl ediyorum, dedi. Bunu Buhârî ve Müslim rivayet etmişlerdir.

Geçimsizik korkusu hakkında da iki görüş vardır:

Birincisi: O meydana çıktığı zaman onu bilmektir.

İkincisi: işaretleri görüldüğü zaman ondan korkmaktır.

Zeccâc şöyle demiştir: Kocanın geçimsizlik etmesi: Kadına kötü muamele edip ona ve nafakasına önem vermemesidir. Ebû Süleyman Dımeşki şöyle demiştir: Nüşuz (geçimsizlik): Erkeğin kadından uzaklaşıp ona yüz vermeyerek başka kadınla meşgul olmasıdır.

"Fela cünaha aleyhima en yessaleha":

İbn Kesir, Nâfi, Ebû Amr ve İbn Âmir, yenin fethi ve şedde ile:

"Yessaleha beynehüma” okumuşlardır. Aslı

"yetesaleha"dır, te şada idgam edilmiştir.

Âsım, Hamze ve Kisâi de, yenin zammı ve şeddesiz olarak

"yusliha” okumuşlardır.

Müfessirler mana şöyledir demişlerdir: Razı olacakları ve aralarındaki geçimi devam ettirecek bir şey yapmalarında onlara günah yoktur.

Meselâ başka kumalarını ona tercih etmesine sabretmesi gibi.

Hazret-i Ali ile İbn Abbâs’tan, bu durumda kadının mehrinin bir kısmından geçmesini veya gece nöbet hakkını başka kadına devretmesini câiz gördükleri rivayet edilmiştir.

"Sulh daima hayırlıdır": Bunda iki görüş vardır:

Birincisi: Sulh ayrılıktan hayırlıdır, bunu da Mukâtil ile Zeccâc demişlerdir.

İkincisi: Sulh, geçimsizlikten ve yüz vermemekten daha hayırlıdır. Bunu da Maverdi, demiştir.

Katâde de şöyle demiştir: Kadın ne zaman aşağıdan alır ve aza kanaat eder ve bunun üzerinde sulh olurlarsa, câizdir. Eğer kadın kabul etmezse, erkek onu istemediği şeye zorlayamaz.

"Nefisler cimriliğe (şuhh’a) hazırlanmıştır":

"şuhh": Bir şeye aşırı hırs göstermektir.

İbn Fâris şöyle demiştir: Şuhh, hırsla beraber cimriliktir. Teşahharrecülani alel emri denir ki, iki adam iddialarında ısrar ettiler, demektir. Bu aşırı cimrilik eşlerden hangisindedir?

Bunda iki görüş vardır:

Birincisi: Kadındadır, takdiri şöyledir: Kadının nefsi kocasına karşı hakkı üzerinde ısrar etmiştir. Bu da İbn Abbâs ile Said b. Cübeyr’in görüşüdür.

İkincisi: Çifttedir; kadın kocasına karşı hakkında ısrar etmekte, erkek de başkasını sevmekle kadına karşı cimrilik etmektedir. Bu da Zeccâc’ın görüşüdür.

İbn Zeyd de şöyle demiştir: Erkek ona bir şey verip de onu salıvermek istemez, kadın da malından bir şey verip de erkeğin şefkatini celbetmek istemez.

"Eğer iyilik ederseniz":

Bunda da iki görüş vardır:

Birincisi: Kadından hoşlanmadığı şeye sabretmekle.

İkincisi: Onunla iyi geçinmeye özen göstermekle.

"Sakınırsanız": Yani kadına haksızlık etmekten.

"Şüphesiz Allah yaptıklarınızdan haberdardır": Size onun karşılığını verir.