116

Eğer yeryüzündekilerin çoğuna itâat edersen, seni Allah yolundan saptırırlar. Onlar ancak zanna tabi olurlar ve onlar sadece yalan söylerler.

"Eğer yeryüzündekilerin çoğuna itâat edersen":

İniş sebebi şöyledir: Kâfirler, Müslümanlara: "Kendi öldürdüğünüzü yiyorsunuz da Rabbinizin öldürdüğünü yemiyorsunuz?” dediler; bunun üzerine bu âyet indi. Bunu da Ferrâ’, zikretmiştir.

"Yeryüzündekilerin çoğun"dan maksat:

Kâfirlerdir, itâat ettikleri şeyde de dört görüş vardır:

Birincisi: Ölü etini yemede.

İkincisi: Putlar için kestiklerini yemede.

Üçüncüsü: Putlara tapmada.

Dördüncüsü: Bozuk fikirlerine tabi olmada.

"Allah’ın yolu” da: Dinidir.

İbn Kuteybe:

"Yahrusun": Tahmin ve şüphe ederler, demiştir. Onun için tahmin edene: Haris, derler. Eğer: "Şirkinde zan üzere olup da küfründe kesin olmayana azap etmek nasıl câiz olur?” denilerse, buna şöyle cevap verilir: Onlar delil aramayı bırakıp da keyiflerine uyarak zan ve cahillikle yetinince, azap edildiler. Bunu da Zeccâc, demiştir.