44

Hani, karşılaştığınız zaman onları sizin gözünüzde az gösteriyor ve sizi de onların gözünde az gösteriyordu ki, Allah yapılması gereken bir işi yerine getirsin. İşler yalnız Allah’a döndürülür.

"Hani, karşılaştığınız zaman onları sizin gözünüzde az gösteriyordu":

Mukâtil şöyle demiştir: Allah, Resul’ünün düşmanlarla karşılaşmadan önce mü’minlere sayılarının az olduğuna dair gösterdiği rüyayı gerçekleştirdi; şöyle ki, karşılaştıkları zaman sayılarını onların gözlerine az gösterdi.

İbn Mes’ûd şöyle demiştir: Bizim gözümüzde o kadar az idiler ki, yanımdaki adama:

"Onlar yetmiş kişi varlar mı?” dedim. O da: Yüz varlar, dedi. Sonra onlardan birini tuttuk; ona bunu sorduk, o da: Biz b. kişiyiz, dedi.

Ebû Salih,

İbn Abbâs’tan şöyle dediğini rivayet etmiştir: Müslümanlar müşrikleri az gördüler, müşrikler de Müslümanları az gördüler ki, birbirlerine karşı cesaretleri artsın.

Eğer:

"Burada görmeyi tekrar etmenin ne faydası vardır, hâlbuki

"Allah onları sana gösteriyordu” kavlinde zikredilmişti?” denilirse, buna iki cevap verilir:

Birincisi: İlki rüyada idi, ikincisi uyanıklıkta idi.

İkincisi: İlki Peygamber sallallahu aleyhi ve selleme mahsus idi, ikincisi ona ve ashabına ait idi.

Eğer:

"Aslında mü’minler kâfirlerin gözlerinde çok gösterilmeli idi, çünkü o zaman güçlü olurlardı” denilirse, buna da üç türlü cevap verilir:

Birincisi: Eğer onların gözünde çok olsa idiler, onlara saldırmazlardı ve savaş da olmazdı. Hâlbuki savaş zaferin sebebidir. O nedenle onları az gösterdi.

İkincisi: Onları az gösterdi ki, müşrikler tam hazırlanmasınlar. Savaş da çıkınca Müslümanlar onları hazırlıksız yakalar ve onlara karşı zafer kazanırlardı.

Üçüncüsü: Onları az gösterdi ki, kalabalık olan düşmanlar saldırsınlar da Müslümanlar onları mağlup etsin. Bu da müşriklerin hakkın galibiyetini görmelerine bir işaret ve bir ikaz olurdu.