48

O zaman şeytan onlara amellerini süslemiş ve

"bugün insanlardan sizi yenecek yoktur ve ben sizin yardımcınızım” demişti. İki ordu birbirini görünce, ökçesi üzerinde döndü ve "şüphesiz ben sizin görmediğinizi görüyorum, dedi. Allah azabı çetin olandır” dedi.

"O zaman onlara şeytan amellerini süslemişti": Urve b. Zübeyr şöyle demiştir: Kureyş Bedir’e yürümeye karar verince, Kinane kabilesi ile aralarındaki savaş halini hatırladılar; şeytan onlara Süraka b. Malik el - Müdlici kılığında göründü. O, Kinane oğullarının eşrafından idi, onlara:

"Bugün insanlardan sizi yenecek yoktur ve ben sizin yardımcınızım” Onlardan hoşunuza gitmeyecek hiçbir şey görmeyeceksiniz, dedi, onlar da acele ile çıktılar.

Burada amellerinden ne kastedildiği hususunda da üç görüş vardır:

Birincisi: Şirkleridir.

İkincisi: Bedir’e yürüyüşleridir.

Üçüncüsü: Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem ile savaşlarıdır.

"İki ordu birbirini görünce": Yani biri diğerini görecek duruma gelince, demektir.

İki ordudan ne kastedildidiği hususunda da iki görüş vardır:

Birincisi: Müslümanların ordusu ile müşriklerin ordusudur. Bu da cumhûrun görüşüdür.

İkincisi: Müslümanlar cemaati ile meleklerin cemaatidir, bunu da Maverdi, zikretmiştir.

"Ökçesi üzerine döndü":

Ebû Ubeyde: Geldiği yerden gitti, demiştir.

İbn Kuteybe de: Geri çekildi, demiştir.

İbn Saib ise şöyle demiştir: İblis, müşriklerin safına Süraka kılığında katılmıştı, Haris b. Hişam’ın elinden tutmuştu. Melekleri görünce gerisin geri döndü, Haris ona: Savaşmadan mı kaçıyorsun?” dedi. O da:

"Ben sizin görmediğinizi görüyorum” dedi. Müşrikler yenilince: İnsanları Süraka hezimete uğrattı, dediler. Bu da ona (esas Süraka’ya) ulaşınca: Allah’a yemin ederim ki, yenilginiz bana ulaşıncaya kadar ben Bedir’e yürüdüğünüzü bilmedim, dedi.

Katâde şöyle demiştir: Allah’ın düşmanı:

"Ben sizin görmediğinizi görüyorum” derken doğru söyledi. Bize anlatıldığına göre o, Cebrâil'i meleklerle beraber görünce, onlara karşı koyamayacağını anladı, bunda da doğru söyledi. Ama:

"Ben Allah’tan korkarım” sözünde yalan söyledi. Allah’a yemin ederim ki, onda Allah korkusu yoktur. Ancak onlara karşı gücünün olmadığını bildi.

Atâ’ da: Manası şöyledir, demiştir: Allah’ın beni helak etmesinden korkarım.

İbn Enbari de şöyle demiştir: Meleklerin indiğini görünce, kıyametin kopacağından ve kendisine verilen sürenin sona ereceğinden, bu yüzden de azaba duçar olacağından korktu. "Nekasa"nın manası: Dönüp rezalet ve hakaret içinde kaçmaktır.

"Allah azabı çetin olandır": Kavlinde:

"O söz başı mıdır yoksa İblisin’in hikayesinin devamı mıdır?” diye iki görüş belirterek ihtilaf ettiler.