5

O ikiden birincisinin va’desi geldiği zaman üzerinize çetin bir kuvvet sahibi kullarımızı gönderdik de evlerin arasında (sizi) araştırdılar. Bu da yerine getirilmiş bir va’d idi.

"O ikisinden birincisinin va'desi geldiği zaman": Yani iki seferden ilkinin cezası geldiği zaman, demektir.

"Baasna": Gönderdik, demektir.

"Kullarımızı gönderdik":

Bunların hakkında da beş görüş vardır:

Birincisi: Onlar Câlut ve ordularıdır, bunu da İbn Abbâs ile Katâde, demişlerdir.

İkincisi: Buhtunassar’dır, bunu da Said b. Müseyyeb , demiş, Ferrâ’ ile Zeccâc da tercih etmiştir.

Üçüncüsü: Amalikalılardır, bunlar kâfir idiler, bunu da Hasen, demiştir.

Dördüncüsü: Sanharip’dir, bunu da Said b. Cübeyr, demiştir.

Beşincisi: İranlılardan bir kavimdir, bunu da Mücâhid, demiştir.

İbn Zeyd de: Allah onlara Pers Krallarından Zülektaf (belkıran) denen Sabur’u gönderdi, demiştir.

"Çetin bir kuvvet sahibi": Yani savaşta kalabalık ve kuvvetli kimseler, demektir.

"Evlerin arasında araştırdılar":

Bunda da üç görüş vardır:

Birincisi: Onların evlerinin arasında dolaştılar, demektir, bunu da İbn Ebi Talha, İbn Abbâs’dan, demiştir.

Mücâhid şöyle demiştir: Onlar haber topluyorlardı, savaş yoktu.

Zeccâc da şöyle demiştir: Evlerin aralarında dolaştılar; öldürmedikleri kimse kaldı mı diye bakıyorlardı.

"Cevs": Bir şeyi ince noktasına kadar araştırmaktır.

İkincisi: Onları evlerinin arasında öldürdüler, bunu da Ferrâ’ ile Ebû Ubeyde, demişlerdir.

Üçüncüsü: Bozgunculuk yaptılar, fesat çıkardılar. Casu ve hasu, fehüm yecusune ve yehusune derler ki, bunu yapmaktır. Bunu da İbn Kuteybe, demiştir.

Hilal: Halel'in çoğuludur, o da iki şey arasındaki mesafedir. Ebû Rezin, Hasen, İbn Cübeyr ve Ebû'l - Mütevekkil, hının ve “Lâm” ın fethi ile elifsiz olarak: Haleleddiyar, okumuşlardır.

"Bu da yerine getirilmiş bir va’ttir": Yani mutlaka olması gereken bir şeydir.