79

Gemiye gelince:

"O; denizde çalışan yoksullarındı. Ben onu kusurlu kılmak istedim. Arkalarında / önlerinde bütün gemileri zorla alan bir kral vardı” dedi.

"O yoksulların idi":

Yoksulluklarından ne kastedildiği hususunda iki görüş vardır:

Birincisi: Onlar kazanç bakımından zayıf idiler.

İkincisi: Beden bakımından.

Ka’b şöyle demiştir: Gemi on kardeşin idi; beşi müzmin hasta idi, beşi de denizde çalışıyordu.

"Ben onu kusurlu kılmak istedim": Yani delerek arızalandırmak istedim.

"Arkalarında / önlerinde vardı":

Bunda da iki görüş vardır:

Birincisi: Önlerinde, bunu da İbn Abbâs, Katâde, Ebû Ubeyde ve İbn Kuteybe, demişlerdir. Übey b. Ka’b ile İbn Mes’ûd: "Önlerinde bir kral vardı” şeklinde okumuşlardır.

İkincisi: Arkalarında;

Zeccâc: iki mananın en iyisi budur, demiştir. Şöyle olması da câizdir: Bu, dönüş yollarının üzerinde idi, onun haberini bilmiyorlardı, Allahü teâlâ Hızır’a onun haberini bildirdi.

"Bütün gemileri zorla alan (gasp eden)": Yani bütün sağlam gemileri gasb eden, demektir. Übey'in kıraatında: "Külle sefinetin sahihatin” şeklindedir. Hızır şöyle demiştir: Benim onu delmem şunun içindi, çünkü kral onu delinmiş olarak görürse onu bırakır, sahipleri de onu tamir eder ve ondan yararlanırlardı.