80

Oğlan çocuğuna gelince: Onun ebeveyni mü'min kimselerdi. Onlara bir taşkınlık ve küfür yüklemesinden korktuk.

"Oğlan çocuğuna gelince": İbn Abbâs'tan: "Ve emmel ğulamu fekâne kâfiren” okuduğu rivayet edilmiştir. Übey b. Ka'b de, Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem’den şöyle dediğini rivayet etmiştir: Hızır’ın öldürdüğü çocuk, kâfir olarak yaratılmıştı; eğer yaşasa idi ebeveynini küfür ve taşkınlığa zorlardı.9

Rebi’ b. Enes de şöyle demiştir: O çocuk yol keserdi; yanından kim geçerse onu ya öldürür ya da gasb ederdi. Gasbedilen de ona ve ebeveynine beddua ederdi.

İbn Saib de şöyle demiştir: Çocuk hırsız idi, çarptığı kimse onu aradığı zaman ebeveyni: Bunu yapmadı, diye yemin ederlerdi.

9-Müslim, Kader, hadis no, 29; Ebû Dâvud, Sünnet, bab, 16; Ahmed, Müsned, 5/119,121

"Biz korktuk":

Bunu diyen kimse hakkında da iki görüş vardır:

Birincisi: O, aziz ve celil olan Allah’tır.

Sonra O’na izafe edilen korkunun manasında da iki görüş vardır:

Birincisi: O, bilmek manasınadır. Ferrâ’, manası: Biz bildik, demiştir. İbn Akil de: Biz de korkan biri gibi yaptık, demiştir.

İkincisi: İstememektir, bunu da Ahfeş ile Zeccâc, demişlerdir.

İkincisi: Hızır’dır; o zaman korku, merak edilen durumdan endişe manasına olur. Bunu da İbn Enbari, demiştir. Bazıları da bunun Hızır’ın kereminden olduğuna:

"Rableri onun yerine başkasını versin istedik” kavlini delil getirmiştir. Zeccâc, mana: Allah istedi, demiştir. Çünkü Allahü teâlâ’dan bu şekilde haber verme, sayılamayacak kadar çoktur.

"Yurhikahuma"nın manası: Yahmilühuma alerrahaki, demektir ki: Cahilliğe sürüklemektir. Ebû Ubeyde de

"yürhikahuma": Onları kötülüğe bulaştırmaktır, demiştir.

Said b. Cübeyr de şöyle demiştir: Onun sevgisi onları onun dinine girmeye sürükler diye korktuk.

Zeccâc da şöyle demiştir: Doğduğu zaman ona sevindiler, öldürüldüğü zaman da ona üzüldüler, eğer kalsaydı, helakleri onun eliyle olacaktı. Adam Allah’ın takdirine razı oldu; çünkü Allah’ın mü'minin hoşuna gitmeyecek şeyde kararı (hükmü), kendisinin hoşuna giden şeydeki kararından daha hayırlıdır.