7

Eğer sözü açık söylersen, şüphesiz O, gizliyi de daha gizliyi de bilir.

"Eğer sözü açık söylersen": Yani sesini yükseltirsen,

"şüphesiz O, gizliyi de daha gizliyi de bilir":

Mana şöyledir: Sesini yükseltmekle kendini zorlama, çünkü Allah gizliyi daha gizlisini de bilir.

"Gizli ve daha gizliden” ne murat edildiğinde de beş görüş vardır:

Birincisi: Gizli, insanın içinde sakladığıdır, daha gizlisi de: Henüz olmayan ve ileride olacak şeydir, bunu da bir cemaat İbn Abbâs’tan rivayet etmiş; Dahhâk da böyle demiştir.

İkincisi: Gizli, içinden konuştuğun, daha gizli de: Telaffuz etmediğindir, bunu da Said b. Cübeyr, demiştir.

Üçüncüsü: Gizli: İnsanın başkalarından sakladığı şey, daha gizlisi de: Vesvesedir. Bunu da Mücâhid, demiştir.

Dördüncüsü: Kelâmın manası şöyledir: O, kullarının gizlediğini bilir, kendi sımm ise onlardan gizlemiştir; o bilinmez. Bunu da Zeyd b. Eslem ile oğlu demişlerdir.

Beşincisi: O insanın başkasına verdiği sırnnı da içinde sakladığını da bilir. Bunu da Ferrâ’, demiştir.