56

Ey iman eden kullarım, şüphesiz arzım geniştir; öyleyse sadece bana ibadet edin.

"Ya ibadiyellezine amenu": İbn Kesir, Nâfi, Âsım ve İbn Âmir, harekeli ye ile

"ya ibadiye” okumuşlardır; Ebû Amr, Hamze ve Kisâi de sakin ye ile (ya ibadiy) okumuşlardır.

"İnne ardi vasiatün": Yalnız İbn Âmir ye’nin fethi ile

"ardiye” okumuştur.

Bunda da üç görüş vardır:

Birincisi: O, Mekke halkından iman edenlere hitaptır, onlara

"benim arzım", yani Medine

"geniştir” denildi: Artık Mekke toprağında zâlimlere komşu olmayın. Bunu da Ebû Salih, İbn Abbâs’tan demiştir. Mukâtil de bu şekilde: Âyet Mekke Müslümanlarının zayıfları hakkında indi, demiştir. Yani, eğer Mekke’de imanınızı açıklamada darlık içinde iseniz, Medine toprağı geniştir, demektir.

İkincisi:

Mana şöyledir: Bir yerde günahlar işleniyorsa, oradan çıkın. Bunu da Said b. Cübeyr, İbn Abbâs’tan rivayet etmiş; Atâ’ da böyle demiştir.

Üçüncüsü: Sizin için rızkım geniştir, bunu da Mutarrif b. Abdullah, demiştir.

"Feiyyaye fa’buduni": Ya’kûb her iki halde de ye ile okumuş; diğerleri ise ye’yi atmışlardır.

Zeccâc şöyle demiştir. Onlara Allah'a ibadetin mümkün olmadığı yerden ibadetin mümkün olduğu yere hicret etmelerini emretti; sonra da onları