5

Onları (evlatlıklarınızı) babalarına nisbetle çağırın. Bu, Allah katında daha adildir. Eğer babalarını bilmezseniz, dinde kardeşleriniz ve dostların izdir. Hata ettiğiniz şeyde size ğünah yoktur. Ancak kalplerinizin kastettiği şeyler(de günah vardır). Allah çok bağışlayıcı, çok merhamet edicidir.

"Onları babalarına nisbetle çağırın": İbn Ömer şöyle demiştir: Biz, Zeyd b. Harise’yi, Zeyd b. Muhammed diye çağırırdık, nihayet

"onları babalarına nisbet ederek” (onların ismiyle) çağırın âyeti indi.

"O daha adildir": Yani adalete daha yakındır, demektir.

"Eğer babalarını bilmezseniz": Yani eğer babalarını tanımazsanız, "kardeşlerinizdir": Yani onlar sizin kardeşlerinizde, ona: Kardeşim, deyin.

"Dostlarınızdır":

Zeccâc: Amca çocuklarınızdır, demiştir.

"Dostlarınız” kardeşleriniz demek de câizdir.

"Hata ettiğiniz şeyde size günah yoktur":

Bunda da üç görüş vardır:

Birincisi: Yasaktan önce hata ettiğiniz şeyde, bunu da Mücâhid, demiştir.

İkincisi: Öyle bildiğiniz halde babasından başkasına nisbet ederek çağırmanızda, bunu da Katâde, demiştir.

Üçüncüsü: Yanıldığınız şeyde, bunu da Habib b. Ebi Sabit, demiştir.

Birinciye göre mana şöyle olur:

"Ancak kalplerinizin kastettiği şey hariç": Yani yasaktan sonra demektir, (kinci ve üçüne üye göre de şöyledir: Bir adamı babasından başkasına kasten nisbet etme.