40

Şüphesiz âyetlerimizden sapanlar bize gizli kalmazlar. Ateşe atılan mı daha hayırlıdır yoksa kıyamet gününde güvenle gelen mi? İstediğinizi yapın. Çünkü O, yaptıklarınızı görendir.

"innellezine yülhidune fi ayatine":

Mukâtil: Bu âyet Ebû Cehil hakkında inmiştir, demiştir. Biz de ilhad'ın manasını Nahl: 103'te şerh etmiş idik.

Burada ondan ne murat edildiği hususunda beş görüş vardır:

Birincisi: O sözü yerine koymamaktır, bunu da el - Avfi, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir.

İkincisi: O Kur’ân okunurken ıslık çalmaktır, bunu da Mücâhid, demiştir.

Üçüncüsü: O âyetlere inanmamaktır, bunu da Katâde, demiştir.

Dördüncüsü: O inatlaşmaktır, bunu da Süddi, demiştir.

Beşincisi: Âyetlere imandan sapmaktır, bunu da Mukâtil, demiştir.

"Bize gizli kalmazlar": Bu da ceza tehdididir.

"Ateşe atılan mı daha hayırlıdır yoksa kıyamet gününde güvenle gelen mi?":

Bu da geneldir. Ancak müfessirlerin bundan kimlerin murat edildiğinde yedi görüşleri vardır:

Birincisi: O Ebû Cehil ile Ebû Bekir es - Sıddik'tir, bunu da Dahhâk, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir.

İkincisi: Ebû Cehil ile Ammar b. Yasir’dir, bunu da İkrime, demiştir.

Üçüncüsü: Ebû Cehil ile Resûlüllah sallallahu aleyih ve sellem’dir. Bunu da İbn Saib ile Mukâtil, demişlerdir.

Dördüncüsü: Ebû Cehil ile Osman b. Affan'dır, bunu da Sa’lebî nakletmiştir.

Beşincisi: Ebû Cehil ile Hamza’dır, bunu da Vahidi nakletmiştir.

Altıncısı: Ebû Cehil ile Ömer b. Hattab'tır.

Yedincisi: Kâfir ile mü’mindir, bu ikisini de Maverdi hikaye etmiştir.

"İstediğinizi yapın":

Zeccâc şöyle demiştir: Bu emir şeklinde ise de manası gözdağı ve tehdittir.