15

Geri bırakılanlar, ganimetlere gittiğiniz zaman:

"Bizi bırakın size tabi olalım” derler. Allah’ın sözünü değiştirmelerini isterler. De ki:

"Bize asla tabi olmayacaksınız. Allah önceden böyle söyledi". Sana:

"Hayır, bizi çekemiyorsunuz” diyecekler. Hayır, onlar pek az anlayan kimselerdir.

"Geri bırakılanlar diyecekler": Onlar Hudeybiye seferinden geri kalanlardır. "Ganimetlere gittiğiniz zaman": Şöyle ki, onlar Hudeybiye den sulh ile dönünce, Allah onlara Hayber’in fethini va’detti ve bunu da Hudeybiye de bulunanlara tahsis etti, onlar da oraya gittiler. Bu geride kalanlar da:

"Bizi bırakın size tabi olalım” dediler. Allahü teâlâ da:

"Allah’ın kelâmını değiştirmek istiyorlar” dedi. Hamze, Kisâi ve Halef, “Lâm” ın kesri ile "en yübeddilu kelimallahi” okumuşlardır.

Manada da iki görüş vardır:

Birincisi: O Allah'ın özelikle Hudeybiye seferine katılanlara Hayber ganimetini va’tleridir, bunu da İbn Abbâs, demiştir.

İkincisi: Allah’ın, Peygamberine onunla beraber onlardan kimsenin katılmaması emridir; çünkü o Hudeybiye’de iken Allah ona Hayber'i fethedeceğini va’detti ve onu geride kalanlardan hiçbirini yanına almaktan men etti. Bunu da Mukâtil, demiştir.

İki görüşe göre de onlar Allah’ın emrine muhalif olarak Resûlüllah’ın onlara icazet vermesini istemiş oldular ki, o zaman Allah’ın emri değiştirilmiş olur.

"Allah önceden böyle dedi":

Bunda da iki görüş vardır:

Birincisi: Şöyle dedi: Gerçekten Hayber ganimetleri Hudeybiye'de bulunanlar içindir. Bu da birinci görüşe göredir.

İkincisi: O

"bize asla tabi olmayacaksınız” sözüdür. Bu da Mukâtil’in görüşüdür.

"Bizi çekemiyorsunuz, diyecekler": Yani haset sizi sizinle beraber ganimetten pay sahibi olmamızdan men ediyor.