3

Çalışan, yorulandır.

"Çalışan, yorulandır":

Bunda da dört görüş vardır:

Birincisi: Onlar dünyada İslâm dininin dışında bir şey için çalışıp yoruldular; meselâ putperestler ve ehl-i kitabın rahip vs. adamları gibi. Bunu Atâ’, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir.

İkincisi: Onlar rahiplerle izbe ibadethanelerde bulunanlardır, bunu da Hbudduha, İbn Abbâs’tan rivayet etmiş; Said b. Cübeyr ile Zeyd b. Eslem de böyle demişlerdir.

Üçüncüsü: Cehennemde zincir ve bukağıların altında yorulmaktadır; çünkü dünyada Allah için amel etmediğinden Allah da onu çalıştırıp ateşte yoracaktır. Bu manayı el - Avfi, İbn Abbâs’tan rivayet etmiş; Hasen de böyle demiştir.

Katâde de şöyle demiştir: O dünyada Allah’a ibadet etmekten büyüklendi; O da onu cehennemde azaptan azaba geçmekle yordu.

Dahhâk şöyle demiştir: Onlar cehennemde ateşten bir dağa çıkmakla sorumlu tutulurlar.

İbn Saib de: Ateşin içinde yüz üstü çökerler, demiştir.

Mukâtil de: Ateşin içinde çalışır, ateşten yer, azaptan da yorulur, demiştir.

Dördüncüsü: Dünyada günah İşlediğinden kıyamet gününde ateşte yorulur. Bunu da İkrime ile Süddi, demişlerdir. Burada yüzlerden söz ediliyorsa da maksat sahipleridir. Biz de nasab’ın manasını

"lâ yemessühüm nasabun” (Hicr: 48) âyetinde açıklamıştık.