10

"Yer(e gelince:) Onu da bütün mahlûkat için alçalttı".

Bu ifâdeyle ilgili birkaç bahis vardır:

Birinci Bahis: Biraz önce de geçtiği gibi, ismin fiilden önce getirilmesi, hususîliğin bulunmadığı yerlerde olabiliyordu. Halbuki, Cenâb-ı Hakk'ın (insanlar) ifâdesi, hususîliğe delâlet eder. Çünkü lam, menfaatin kim için söz konusu olduğunu ifade edef. (Ne dersiniz?). Biz deriz ki: Buna, şu iki bakımdan cevâp verebiliriz:

a) İfâde edildiği üzere, enam, hem insanları, hem de insanın dışında kalan diğer canlıları içine alan bir kelimedir. Binâenaleyh bu söz, insana ait olmayı, sadece ona has olmayı iktizâ etmez.

b) Yer, üzerinde bulunan her şey için konulmuş, yaratılmıştır. Ama, insan, Özellikle zikredimiştir. Zira, yeryüzünden ençok yararlanan insandır. Çünkü insan, hem yerden, hem onun içindekilerden, hem de üzerinde bulunan şeylerden yararlanmaktadır. İşte bu sebeple, yerden çokça yararlandığı için, denildi. Bu, bizim, el-enâm kelimesiyle, "insan"ın kastedildiğini söylememiz halinde söz konusudur. Ama, "bu ifâdeyle bütün mahlukât kastedilmiştir" dememiz halinde, Kur'ân'ın pekçok yerinde, halk (mahlûkat) ifâdesi zikredilmiş, ama bununla insan kastedilmiştir.

Meyveler, Hurma Ağaçları