14"Fakat o ancak bir tek haykırıştır, ki o zaman onlar hemen toprağın yüzündedirler". Bu ifadeyle ilgili olarak şöyle birkaç mesele var: (......) ifadesinin başındaki "fâ", mahzûf bir kelimeyle ilgili olup, manası, "Siz bu yeniden dirilişi zor ve güç saymayın. Çünkü bu tek bir naradan-haykırışdan ibarettir" yani, "Siz bu yeniden diriltmeyi, Allah için zor birşey sanmayın, çünkü bu, Allah'ın kudreti açısından pek kolay ve basit bir iştir" şeklindedir. İkinci Mesele Arapça'da birisi deveye seslendiğinde, denilir. Binâenaleyh ayetteki "zecre" (nara) ile kastedilen, sûr'a ikinci üfürüş olup, bu da İsrafil (aleyhisselâm)'ın üfleyişidir. Müfessirler, Allahü teâlâ ölüleri toprağın içince diriltir. Dolayısıyla onlar bu sesi duyar ve yerlerinden kalkarlar" demişlerdir. Bunun bir benzeri de, "Bunlar, iki sağım aralığı kadar bile gecikmeyecek bir tek korkunç sesden başkasını gözetmiyorlar" (Sâd, 15) ayetidir. Sahire "Sâhire", dümdüz, beyaz, ıssız yer demektir. Buna bu ad, şu iki sebepten ötürü verilmiştir: a) Bu yere giren, orada duyduğu korkudan ötürü, sâhir yani uyanık kalır, uyuyamaz. b) Orada serabın akması. Yaşı akan göze de denir. Bence burada bir üçüncü izah da şöyle yapılabilir: O yere, aşırı korkudan ötürü insanın uykusu kaçtığı için sâhire (uyanık bırakan) ismi verilmiştir. Binâenaleyh o kafirlerin gelip toplanacağı o yerde, onlar alabildiğine bir korku içinde olabilirler. Dolayısıyla oraya "sâhire" denilmiştir. Alimler, bir başka hususta da ihtilaf ederek, bazıları, bunun dünyada olduğunu; bazıları da bunun ahirette olduğunu söylemişlerdir. Çünkü kafirler, bu haykırış anında, ahiret arazisine doğru bölük bölük taşınırlar. Belki de bu, doğruya en yakın izahtır. |
﴾ 14 ﴿