5"Bununla bir topluluğun ta ortasına girenlere...". Bu ayetle ilgili iki mesele var: Leys (Arapça'da), "Nehrin ve çölün orasına girdim, ortasında oldum" manasında denilir" demiştir. Ferrâ, "Bu ayetteki zamiri, neye racidir?" demiştir. Bu hususta birkaç izah var: 1) Mükâtil, "Bu "adv"e, yani harıl-harıl koşmaya racidir. Çünkü sürenin başındaki "el-Âdiyât" kelimesi bunu delalet eder. Dolayısıyla ona burada zamirle işaret etmek caizdir. Ayetteki, "cem'an" sözü de, takdirindedir, ve mana, "O (atlar), koşmaları ile düşman ordusunun ortasına daldılar" şeklinde olur. Bu ayetleri develerle ilgili sayana göre, "Minâ'da toplananların ortasında olan (develer)..." manasında olmuş olur" demiştir. 2) Bu zamir, "nak' "a (toz ve haykırmaya) racidir, yani "Toz (koparmak) veya haykırarak, topluluğun ortasına girenlere..." demektir. 3) Bundan murad şudur: "harıl harıl koşan (atlar), toz toprağa bulanmış oldukları halde, düşman topluluklarından bir topluluğun ortasına dalarlar." Ayetteki fiil, müteaddî (geçişli) olmak üzere, şedde ile "Ortasına daldıranlar" şeklinde de okunmuştur. Bu durumda, (......)'deki bâ harf-i cerri (......)'deki gibi, böylece sülasi mücerred vasatna'nın ileri derecesini ifade eder. Bu "ortaya dalma"da, daha ileri bir manayı ifade eder. Bil ki insanlar, atları anlatırken çok şeyler söylemişlerdir. Allahü teâlâ'nın zikrettiği bu miktar ise, en güzel ve uygun olandır. Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) "Hayır, atların alınlarına bağlanmıştır" ve "Onların sırtlan sığmak, barındıkları hanizedir" Buhari,Menakıp, 28; Müslim, emare, 96-99 (3/1492-1493) (Kısme). buyurmuştur. Bil ki Allahü teâlâ, adına yemin edilen şeyi zikredince, hakkında yemin edilen hususu da zikretmiştir ki burada hakkında yemin edilen hususlar, üçtür: Birincisi: Hak teâlâ'nin şu ayetinin ifade ettiği husustur: |
﴾ 5 ﴿