4

"O sinsi vesvesecinin şerrinden".

"Vesvâs", "zilzâl"ın "zelzele" mânasına oluşu gibi, "vesvese" manasında bir isimdir. Ama "zelzâl"ın masdarının "zilzâl" ofuşu gibi, bunun masdarı da, "vesvâs" (vesvese vermek)dir. Bu "vesvese"den murad şeytandır. Şeytan, masdar ile İsimlendirilmiştir. Çünkü o, bütün sanatı ve kendini verdiği bütün meşguliyeti vesevese olduğu için, sanki kendisi vesvesedir. Bunun bir benzeri de, "O (oğul), salih olmayan bir ameldir" (Hüd, 46) ayetidir. Buradaki "vesvese" "zü'l-vesvâs", yani vesveseci manasınadır. Vesvese ile ilgili geniş izah (A'raf, 20) ayetinin tefsirinde geçti.

"Hannâs" kelimesine gelince bu, adeti sinmek olan manasına olup, 'avvâc ve neffasât gibi, geri kalma manasındaki "hanûs"un ism-i ensubudur. Sald b. Cübeyr 'in, "İnsan, Rabbini hatırladığı zaman, şeytan geri çekilir ve kaçar (siner); ama Rabbini unuttuğu zaman, ona vesvese verir" dediği rivayet edilmiştir.