151

Nitekim aranızdan sizden bir Rasûl gönderdik ki size âyetlerimizi okuyor, sizi tertemiz yapıyor, size Kitabı ve hikmeti öğretiyor ve size bilmediğiniz şeyleri de öğretiyor.

"Nitekim aranızda sizden bir Rasûl gönderdik...." âyetinde yer alan

"nitekim" gizli bir masdarın sıfatı durumundadır. Yani aranızda sizden bir rasûl gönderdiğimiz gibi üzerinizdeki nimetimi tamamlamak suretiyle eksiksiz bırakmayayım diye. Bu açıklama el-Ferrâ''ya aittir.

İbn Atiyye der ki: Bu husustaki görüşlerin en güzeli budur. Anlamı da şöyle olur: Aranızda sizden bir Rasûl gönderdiğimiz gibi, İbrahim (aleyhisselâm)'ın sünnetini açıklamak hususunda da üzerinizdeki nimetimi size tamamlayayım diye.

Bunun şu anlama geldiği de söylenmiştir: Aranızda sizden bir Rasûl gönderdiğimiz gibi, hidâyet bulasınız diye. Bu âyetin hal durumunda olduğu da söylenmiştir. Anlamı da şöyle olur: Bu halde üzerinizdeki nimetimi tamamlayayım diye. Âyet-i kerimedeki benzetme ise, kıbledeki ni'metin risaletteki ni'met gibi olması ve emrolunan şeyin azametinin sözkonusu edilmesi, nimetin azameti ve büyüklüğü gibi olması ile ilgilidir.

Bir diğer görüşe göre bu âyette (ve bundan sonraki âyette) bir takdim ve bir te'hir vardır. Anlamı da şöyle olur: "Yani aranızda sizden bir rasûl gönderdiğimiz gibi, siz de beni zikredin" demek olur.

Bu açıklama şekli Hazret-i Ali'den rivâyet edilmiş olup ez-Zeccâc da bunu tercih etmiştir. Yani Biz sizin aranızda doğruluk ile bildiğiniz bir Rasûl gönderdiğimiz gibi Beni de tevhid ile ve onu tasdik etmek ile zikrediniz. Bu görüşe göre bir önceki âyetin sonunda durak yapmak caizdir.

Derim ki: Tirmizî'nin el-Hakim'in Kitabında tercih ettiği görüş de budur. Yani Ben size saymış bulunduğum bunca lütufları ihsan etmiş olduğum gibi, siz de şükrederek Beni anınız, Ben de üzerinizdeki nimetlerimi daha da artırarak sizi anayım. Çünkü bu şekilde anmanız Bana bir şükürdür ve Ben de şükrettiğiniz takdirde nimetlerimi daha çok artıracağıma dair size vaadde bulunmuşumdur. Bu ise yüce Allah'ın:

"Yemin olsun ki şükrederseniz elbette size (olan nimetlerimi) artırırım." (İbrahim, 14/7) âyetidir. Buna göre gerek bu âyet-i kerimedeki: Nitekim, gibi âyeti, gerek el-Enfal'deki:

"Rabbin seni., çıkardığı gibi" (el-Enfal, 8/5) ile el-Hicr Sûresi'nin sonlarında yer alan:

"Nitekim paylaştıranlara... indirmiştik" (el-Hicr, 15/7) âyetindeki bu edat ileride yeri gelince açıklanacağı üzere; kendisinden sonraki âyetler ile alakalıdır.