99

De ki: "Ey kitab ehli siz, (gerçeği) gördüğünüz halde Allah'ın yolunu eğri göstermeye yeltenerek, Îman edenleri niçin o yoldan çeviriyorsunuz? Allah yaptıklarınızdan gafil değildir."

Yüce Allah'ın:

"Deki: Ey kitap ehli...niçin Allah'ın yolundan çeviriyorsunuz" buyruğundakî:

"Çeviriyorsunuz" âyeti, Allah'ın dininden döndürüyorsunuz demektir. el-Hasen ise bu kelimeyi şeklinde okumuş olup, bunlar da: den gelen iki ayrı söyleyiştir.

Tıpkı kokuşan eti anlalmak üzere: demek ile, yine kokup değişmesini anlatmak üzere kullanılan tulleri gibi.

"Onu eğri göstermeye yeltenerek" âyetinde:

"Onlara ölçerek verdiklerinde..." (el-Mutaffifin, 83/3.) âyetinde de olduğu gibi, "lâm" harfi hazf edilmiştir. Meselâ; Ona bunu istedim; denildiği gibi, "lâm" harfi kullanılmaksızın da denilir. Ona yardım eltim, anlamındadır.

Eğrilik: Dinde, sözde ve davranışla meyletmek, sapmak ve doğru yoldan uzaklaşmak demektir, harfi üstün okunursa duvar ve benzeri dosdoğru olan herşey hakkında eğriliği anlatmak için kullanılır. Bu açıklamalar Ebû Ubeyde ve başkalarından nakledilmiştir.

Yüce Allah'ın:

"Davetçiye hiçbir tarafa eğrilmeden uyup giderler" (Tâ-Hâ, 20/108) da, onun çağrısından eğrilip başka tarafa dönemezler, anlamındadır. Belli bir yer hakkında, orda ikâmet edip durdu, manasına kullanılır ki, duran anlamını veren ism-i faili şeklinde gelir. Şair der ki:

"Olur ki onların boş arsalarını yahut çadırlarının izlerini görürüz,

Diye siz de bizimle birlikte kalır mısınız?"

"Eğri adam" huyu kötü adam demektir. Ayaklarında nisbeten eğrilik bulunan atların halini anlatmak üzere de bu kökten gelen kelimeler kullanıldığı gibi, "el-A'veciyye" önceleri cahiliyye döneminde bilinen bir at çeşidi idi. Bunun, -fazla aralık olmaksızın- ayaklar arasında mesafelerin uzaklığını anlattığı da söylenmiştir ki, bu da at için övücü bir özelliktir.

Yüce Allah'ın:

"Siz, gördüğünüz halde" âyeti, aklınız erdiği halde anlamındadır. Bu, siz Tevrat'ta Allah'ın kendisinden başka hiçbir dini kabul etmediği din İslâm'dır, yazısını gördüğünüz ve buna tanıklık ettiğiniz halde anlamına geldiği de söylenmiştir. Çünkü Tevrat'ta, Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın nitelikleri de yazılıdır.