102

Ey îman edenler! Allah'tan nasıl korkmak gerekiyorsa öylece korkun ve ancak müslümanlar olarak can verin.

Bu âyete dair açıklamala fimizi tek başlık halinde sunacağız:

Buhârî'nin Murre'den, onun da Abdullah'tan rivâyetine göre, Abdullah şöyle demiş: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki: "Allah'tan gereği gibi korkmak, O'na itaat edilmesi ve asi olunmaması, anılıp unutulmaması, O'na şükredilip, nankörlük edilmemesi şeklinde olur."

İbn Abbâs der ki: Bu, bir göz açıp kırpacak kadar bir zaman dahi Allah'a asî olmamaktır,

Müfessirlerin açıkladıklarına göre, bu âyet-i kerîme nazil olunca, Ashab-ı Kiram, âyetin ağırlığım hissederek: Ey Allah'ın Rasûlü, buna kim güç yetirebilir? diye sordular. Bunun üzerine Yüce Allah:

"O halde gücünüzün yettiği kadar Allah'tan korkun" (Teğâbün, 64/16) âyetini indirdi ve bu âyet-i kerimeyi nesh etti.

Bu açıklama Katâde, er-Rabî’ ve İbn Zeyd'den nakledilmektedir. Mukâtil der ki: Âl-i İmrân'da bu âyetin dışında neshedilmiş bir âyet da yoktur.

Bir diğer görüşe göre Yüce Allah'ın:

"O halde gücünüzün yettiği kadar Allah'tan korkun" âyeti bu âyet-i kerimeyi açıklamaktadır.

Yani, siz gücünüz yettiğince ve nasıl kormak gerekiyorsa öylece Allah'tan korkun.

Bu, daha doğru bir açıklamadır. Çünkü nesih, ancak İki âyet-i kerimenin bir arada anlaşılmasına (cem'a) imkân olmadığı halde sözkonusu olur. Bir arada bunları anlamak mümkün olduğundan dolayı, neshe gitmemek daha uygundur.

Ali b. Ebi Talha'nın rivâyetine göre İbn Abbâs şöyle demiş: Yüce Allah'ın:

"Ey îman edenler,, Allah'tan nasıl korkmak gerekiyorsa öylece korkun" âyet-i kerimesi nesholmuş değildir, "Nasıl korkmak gerekiyorsa öylece korkun" âyetinin anlamı ise, Allah yolunda nasıl cihad etmek gerekiyorsa öylece cihad etmeleri, Allah yolunda hiçbir kınayıcının kınamasından etkilenmemeleri ve kendilerinin de çocuklarının da aleyhine dahi olsa, adaleti uygulamaları demektir.

en-Nehhâs der ki: Müslümanların âyet-i kerimede sözü edilen her bir şeyi yerine getirmeleri bir farzdır ve bunda nesh vaki olmamıştır.

Yüce Allah'ın:

"Ve ancak müslümanlar olarak can verin" âyetinin anlamı ise, daha önce Bakara Sûresi'nde (2/132, ayetin tefsirinde) geçmiş bulunmaktadır.