49

"Sonra bunun ardından da bir yıl gelecek ki insanlar onda yağmura kavuşturulacak ve onda sıkacaklar."

Yüce Allah'ın:

"Sonra bunun ardından da bir yıl gelecek ki..." âyeti Hazret-i Yûsuf’un hükümdarın rüyasında yer almayan bir hususa dair verdiği haberlerdendir. Bu yüce Allah'ın ona verdiği gayb ilmindendi. Katâde der ki: Yüce Allah ona faziletini ortaya koymak, ilmî mevkiini ve bilgisini bildirmek kastı ile kendisine hakkında soru sormadıkları bir yılın bilgisini de fazladan ona vermiş idi.

"insanlar onda yağmura kavuşturulacak" âyetindeki;

" Yağmura kavuşturulacak" fiili; " İmdada çağırmak, imdada yetişmek'den, yahut; " İmdada yetişmekken gelmektedir. "Adam imdat istedi"; " İmdat, yetişin" dedi, demektir. İsmi ise; şeklinde kullanılır. "Filan kişi benden yardım (imdat) istedi, ben de onun yardımına koştum" denilir. İsmi de; " Yardıma koşma" şeklinde gelir. Makabli (önceki harf) esreli olduğu için "vav" harfi "ya"ya dönüştürülmüştür, " Yağmur" demektir.

Yağmur yere yağdı, isabet etti" anlamındadır.

Allah ülkeye yağmur yağdırdı, yağdırır" denilir. (Meçhul olarak da): "Yere yağmur yağdırıldı, yağdırılır" denilir. Bu şekilde yağmur yağan yere de; denilir. Buna göre; "İnsanlara yağmur yağdırılır" anlamındadır.

"Ve onda sıkacaklar" İbn Abbâs der ki: Üzümleri sıkacaklar ve yağları çıkartılan maddelerden yağ alacaklar. Bu açıklamayı da Buhârî zikretmektedir. M. Fuâd Abdutbâkî, Mu'cemu Ğaribi'l-Kur'ân Mustakrecen min Sahihi'l-Buhârîi, İstanbul 1985, s. 137 Haccâc da, İbn Cüreyc'den şöyle dediğini rivâyet eder: Üzümü sıkıp şarap yapacaklar, susamdan yağ, zeytinden zeytin yağı çıkaracaklardır. Şöyle de açıklanmıştır: O bu sözleriyle -çokluğunu anlatmak üzere- sütlerin sağılmasını k'astetmiştir. Buna da bitki ve mahsullerin çoğalacağı şeklindeki haberi delildir. "Suçacaklar" ifadesinin; kurtulacaklar anlamına geldiği de söy lenmiştir ki, bu da kurtuluş yeri anlamını veren; dan gelir. Ebû Ubeyde der ki: Harekeli olarak; "Sığınılacak yer ve kurtulma yeri" demektir. da bu anlamdadır. Ebû Zübeyd der ki:

"Oldukça susamış halde su verecek bir kişiyi imdada çağırıyordu,

fakat kimse yetişmedi onun imdadına.

Halbuki o korkuya kapılmış olanın kurtarıcı sığınağı idi."

Aynı şekilde; "Filana sığındım" anlamındadır. Ebû'l-Ğavs der ki: "Sdtacaklar"ın buradaki anlamı mahsûl ve ürün elde edecekler demektir. Bu kelime ise; üzüm sıkmak demek olan;den gelmektedir. " Malını elinden çıkarttırdım" manasınadır.

Îsa "te" harfini ötrftti, "sad" harfini de üstün olarak; diye okumuş olup size yağmur yağdırılacak anlamındadır ve bu da yüce Allah'ın:

"Ve Biz sıkıştırıcılardan şarıl şarıl bir su indirdik." (en-Nebe', 78/14) âyetinden gelmektedir. Aynı şekilde diye "te" harfi ötreli, "sad" harfi esreli okuyuşun -böyle okuyanların kıraatine göre- anlamı da böyledir.