14

"Ve onlardan sonra sizi o yere yerleştireceğiz. İşte bu, Benim makamımdan korkanlara, Benim tehdidimden sakınanlara mahsustur,"

Yüce Allah'ın:

"Kâfir olanlar peygamberlerine dediler ki: Kesinlikle şunu bilin; sizi ya yurdunuzdan çıkaracağız" âyetinde yer alan:

"Kesinlikle şunu bilin; sizi ya yurdunuzdan çıkaracağız" âyetindeki "lâm" kasem lamıdır. Yani Allah'a yemin olsun ki sizi kesinlikle çıkaracağız

"yahut dinimize döneceksiniz." Yahut dinimize dönünceye kadar veya dinimize dönmedikçe... takdirindedir. Bu açıklamayı et-Taberî ve başkaları yapmıştır.

İbnu'l-Arabî der ki: Bu ifadenin böyle bir takdire ihtiyacı yoktur, Çünkü; "Yahut" kelimesi muhayyerlik ifade eden anlamı üzere kullanılmıştır. Kâfirler peygamberleri kendi dinlerine dönmek ile onları yurtlarından çıkarmak arasında muhayyer bırakmışlardı. İşte yüce Allah'ın peygamberlerine ve kullarına karşı uyguladığı budur. Yüce Allah'ın şu âyeti da bunu göstermektedir:

"Yakında seni bu yerden çıkarmak için mutlaka rahatsız edecekler. O takdirde kendileri de senin ardından ancak pek az kalacaklardır. Senden önce gönderdiğimiz peygamberler için de uyguladığımız sünnet(imiz) budur." (el-İsrâ, 17/76-77) Bu anlamdaki açıklamalar bundan önce A'râf Sûresi'nde (7/88-89. âyetlerin tefsirinde) ve başka yerlerde geçmiş bulunmaktadır.

"Bunun üzerine Rabblerİ kendilerine şunu vahyetti; Biz o zâlimleri muhakkak helâk edeceğiz ve onlardan sonra sizi o yere yerleştireceğiz. İşte bu, Benim makamımdan korkanlara Benim tehdidimden sakınanlara, mahsustur." Yüce Allah'ın makamı'ndan kasıt, kıyâmet gününde O'nun huzurunda durmaktır. Burada mastar faile izafe edilmiştir. "Makam" kelimesi de "kıyam" gibidir, mastardır. Nitekim; "Kalktı, kalkmak, kıyam etmek" denilir.

Yüce Allah'ın burada makamı kendisine izafe etmesi ise, bunun kendisine has olmasından dolayıdır.

"Makam" kelimesi "mim" harfi üstün olarak ikamet olunan, kalkılan yer anlamında da kullanılır. Ötreli olarak (mukam diye) kullanılırsa ayakta durma işini ifade eder.

"İşte bu, Benim makamımdan korkanlara" âyeti, Benim onun üzerindeki kıyamımı yani onu gözetleyişimi bilenlere... anlamındadır. Nitekim yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

"Her nefsin bütün kazandığını gözetleyen (kaim olan)..." (er-Ra'd, 13/33)

el-Ahfeş de der ki:

"İşte bu Benim makamımdan" azabımdan

"korkanlara Benim tehdidimden" yani Kur'ân-ı Kerîm'im ve onun emr edici ve yasaklayıcı âyetinden

"sakınanlara mahsustur."

Burada

"vaîd: tehdit" kelimesinin azâb demek olduğu da söylenmiştir. "Vaîd" vaadetmekten isimdir.