11

O su ile sîzin için ekin, zeytin, hurmalıklar, üzümler ve meyvelerin her türlüsünden bitiriyor. Bunda düşünen bir topluluk için elbette birer âyet vardır.

Yüce Allah'ın:

"O su ile sizin için ekin, zeytin, hurmalıklar, üzümler ve meyvelerin her türlüsünden bitiriyor" âyetindeki;

“Bitiriyor" âyetini, Ebû Bekir, Âsım'dan; Bitiriyoruz" şeklinde tazim nûn'uyla okuduğunu rivâyet etmektedir. Ancak, genel olarak bu, Allah sizin İçin bitiriyor anlamında "ya" İle okunmuştur. Arapçada; Yer ekin bitirdi" şeklindeki kullanım ile; kullanımı aynı anlamdadır.

Yine, Bakliyat bitti" ile kullanımı aynı anlamdadır. el-Ferrâ' da şu beyiti nakletmektedir:

"Ben, ihtiyaç sahiplerinin evlerinin etrafında bakliyat bitinceye kadar

Orada oturduklarını gördüm."

Buradaki hemzeli kullanım ile hemzesiz kullanım aynı anlamdadır. " Allah onu bitki gibi yetiştirdi" tabiri ile O da bitki gibi yetişmiştir" ifadesi, ğayr-i kıyasi olarak kullanılır. Çocuğun etek bölgesinde tüy bitti" anlamındadır." Ağaç dikti" demektir Aynı kökten olmak üzere; Ecelinin, gözlerinin önünde olduğunu bil" denilir. Çocuğu terbiye ettim, yetiştirdim" Nebat ve bitki yeri" demektir. Mesela; Malları ve çocukları ne güzel gelişip yetişmektedir" anlamındadır. Küçük çocukları yetişti" anlamındadır. Filan oğulları kötü yetişmiş çocuklardır, demektir. Genç delikanlılar hakkında; ifadesi; tecrübesiz gençler anlamına gelir. "Nebît" Yemen'de bir kabilenin adıdır. "Yenbût" da bir ağacın adıdır. Bütün bu açıklamalar el-Cevherf den nakledilmiştir.

"Zeytin" kelimesi 'in çoğuludur. Ağacın kendisine de, mahsulüne de aynı isim verilir. el-En'âm Sûresi'nde (6/141. âyet, 3- başlıkta ve devamında) bu mahsullerin zekâtının hükmü ile ilgili açıklamalar geçmiş bulunmaktadır, burada onları tekrarlamanın anlamı yoktur.

"Bunda" yani, yağmurların indirilmesinde ve bu mahsullerin yetiştirilmesinde

"düşünen bir topluluk için elbette birer âyet" delâlet ve alâmet

"vardır."