5

Rahmân Arş'a İstiva etti.

"Rahmân Arş'â İstiva etti." Burada "er-Rahmân" lâfzının medh üzere mansub gelmesi caizdir. Ebû İshak dedi ki: Bedel olarak cer mahallinde de olabilir. Buna göre bir önceki âyet-i kerîmedeki "yarman" lâfzından hedel olacağından iki âyetin birlikte meali şöyle olur: "O yeri ve yüksek gökleri yaratan ve Arş'a istiva eden. Rahmân olan Allah tarafından indirilmiştir."

Said b. Mes'ade dedi ki: Ref ile okunursa, o Rahmân...dır, anlamında olur,

en-Nehhâs dedi ki: Mübteda olarak merfu olması da caizdir, O takdirde haber de: "Göklerde, yerde, onların arasında... olanların hepsi O'nundur" âyeti olur. Bu takdirde bu âyetin sonunda vakıf yapılmaz.

"Yaratan" kelimesindeki zamirden bedel kabul ettiğimiz takdirde, o zaman beşinci âyet-i kerîmenin sonunda vakıf mümkün olur. Mahzuf bir mübtedânın haberi olduğu takdirde de böyledir ve buna göre dördüncü âyet-i kerîmenin sonunda vakıf yapılmaz.

"İstiva"nın anlamına dair açıklamalar daha önceden el-A'raf Sûresi'nde (7/54. âyetin tefsirinde) geçmiş bulunmaktadır. Şeyh Ebû'l-Hasen ve başkalarının kabul ettiği görüşe göre; yüce Allah, yaratıklar hakkında söz konusu olduğu şekilde herhangi bir keyfiyet veya bir sınır söz konusu olmaksızın Arş'ı üzerinde istiva etmiştir.

İbn Abbâs dedi ki: Bununla şunu kastetmektedir: O, olmuşları yarattığı gibi kıyâmet gününe kadar ve kıyâmet gününden sonra olacakları da yaratandır.