7

Senden önce gönderdiklerimiz de ancak kendilerine vahiy İndirdiğimiz erkekler idiler. Eğer bilmiyorsanız zikir ehline sorun.

"Senden önce gönderdiklerimiz de ancak kendilerine vahiy indirdiğimiz erkekler idiler." Bu âyet onların:

"Bu sizin gibi bir beşerden başka mıdır?" (Âyet 3) sözlerini reddetmekte, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)ı teselli etmektedir.

Yani senden önce gönderilen bütün peygamberler erkek idiler,

"Eğer bilmiyorsanız zikir ehline sorun." Burada Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)a îman eden, Tevrat ve İncil ehli kimseleri kastetmektedir. Bu açıklamayı Süfyan yapmıştır. Onlara "zikir ehli" ismini vermesinin sebebi Arapların bilmedikleri peygamberlerin haberlerini zikrediyor olmaları idi. Kureyş kâfirleri de Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)ın durumu ile ilgili olarak kitap ehline başvuruyorlardı.

İbn Zeyd dedi ki: "Zikir" ile Kur'ân-ı Kerîm'i kastetmiştir. Yani Kur'ân ehlinden ilim sahibi olan mü’minlere sorunuz.

Cabir el-Cu'fî dedi ki; Bu âyet-i kerîme nâzit olunca Ali (radıyallahü anh): Zikir ehli bizleriz, dedi.

Tevatür ile sabit olmuştur ki; bütün peygamberler insanlardandı. O halde anlam şudur: Sizler işe inkârla ve peygamberlerin meleklerden olması gerekir, şeklindeki sözlerle başlamayınız. Bunun yerine peygamberlerin insanlar arasından gönderilmesinin mümkün olduğunu size açıklamaları için mü’minlerle tartışınız. Meleğe ise "erkek" denilmez. Çünkü "erkek" lâfzı, lâfzından zıddı bulunan varlık hakkında kullanılır. Meselâ bir erkek, bir kadın. Yahut bir erkek ve bir çocuk denilir. Buna göre yüce Allah'ın:

"Ancak... erkekler idiler" âyeti Âdemoğullarından idiler, demektir.

Hafs, Hamza ve el-Kisaî "kendilerine vahiy indirdiğimiz" anlamında; diye okumuşlardır. Müfessir bu âyetin başını tefsire başlarken Nâfi’in kıraati olan "nun" yerine "ye" ile ve: "Kendilerine vahiy edilen erkekler" anlamındaki kıraati tefsirine kaydetmiş bulunmaktadır.

Avamdan Olanların İlim Adamlarını Taklid Etmesi: Avamdan olanların ilim adamlarını taklid etmekle yükümlü oldukları hususunda ve yüce Allah'ın:

"Eğer bilmiyorsanız zikir ehline sorun" âyetinde kastedilenlerin âlimler oldukları hususunda ilim adamları arasında görüş ayrılığı yoktur. Yine icma ile kabul ettiklerine göre, kör olan bir kimse eğer kıbleyi bulmakta güçlük çekiyor ise, güvendiği kimseler arasından başka birisini taklid etmesi kaçınılmaz bir şeydir. Aynı şekilde bilgisi olmayan, dini hususunda nasıl bir yol takip edeceğini bilemeyen, bu konuda basiret sahibi olmayan kimsenin de ilim adamını taklid etmesi kaçınılmazdır, Yine ilim adamları ittifakla avamın fetva vermesinin câiz olmadığını kabul etmişlerdir. Çünkü avam helâl ve haram kılmanın kendisine bağlı olarak câiz olduğu manaları (hususları) bilmez.