6

Şüphe yok ki şeytan sizin bir düşmanınızdır. O halde siz de onu düşman tutun. O, kendi taraftarlarını ancak alevli ateşin arkadaşlarından olsunlar diye davet eder.

"Şüphe yok ki şeytan sizin bir düşmanınızdır. O halde siz de onu düşman tutun." Siz de ona düşmanlık edin. ona itaat etmeyin. Onun size düşman olduğunu gösteren hususlardan birisi atanız Âdem'i cennetten çıkartmış olması ve

"Yemin olsun mutlaka onları saptıracağım, olmayacak kuruntulara boğacağım" (en-Nisâ, 4/119) ile:

"Yemin olsun Senin doğru yolunda onlara engel olacağım. Sonra yemin olsun önlerinden... onlara sokulacağım" (el-A'râf, 7/16-17) sözlerinde sizi saptırmayı taahhüd etmiş olmasıdır.

Şanı yüce Allah, bizlere şeytanın bizim apaçık düşmanımız olduğunu haber vermiş ve onun kıssasını bize anlatmış, babamız Âdem (aleyhisselâm)'a yaptıklarını biz var olmadan önce ve sonra bize düşmanlık etmek, bizi aldatmak için nasıl ortaya çıktığını bize anlatmaktadır. Buna rağmen bizler, bizi helake götürmek istediği hususlarda onu dost biliyor, ona itaat edebiliyoruz.

el-Fudayl b. İyad şöyle dermiş: Ey yalancı, ey iftiracı Allah'tan kork ve şeytan gizli hallerinde senin arkadaşın iken, herkesin önünde de şeytana sövme!

İbnu's-Simak şöyle demiştir: Kendisine yapılan iyiliklerini bilmekle birlikte, iyilikte bulunan (yüce Allah)'a isyan eden kimsenin haline hayret edilir. Kendisine düşmanlık ettiğini bildikten sonra da o lanetliğe itaat edene hayret edilir. Bu anlamdaki geniş ve güzel açıklamalar daha önceden el-Bakara Sûresi'nde (2/167-168. âyet, 4. başlıkta) geçmiş bulunmaktadır.

"Şüphe yok ki şeytan sizin bir düşmanınızdır" âyetinde geçen: Bir düşman" lâfzının "Düşmanlık eden" anlamında olması mümkündür. Bu durumda tesniye, cemi' ve müennesi yapılır. Mensub isim manasına da olabilir. O halde, her durumda tekil gelir. Yüce Allah'ın:

"Onlar benim düşmanımdır" (eş-Şuara, 26/77) âyetinde olduğu gibi. Bu kelime bu durumda müennes olarak kullanılsa dahi yine bu şekilde gelir.

en-Nehhâs der ki: Bazı nahivcilerin "vav" gizli bir harftir. Bundan dolayı (müenneslik alameti olmak üzere) "he (yuvarlak te)" getirilmiştir demeleri bir yanlışlıktır, çünkü "vav" harfi (gizli değil) sağlam bir harftir.

"O kendi taraftarlarını ancak alevli ateşin arkadaşlarından olsunlar diye davet eder" âyetinde yer alan:

"Ancak" lâfzındaki başına gelen 'in amelini engellediğinden dolayı, bundan sonra fiil gelmiş bulunmaktadır

Şeytanın düşmanlığı, taraftarlarını da cehennem ateşine davet etmesidir.