10

Onları uyarsan da, uyarmasan da onlar için birdir. Artık onlar inanmazlar.

"Onları uyarsan da, uyarmasan da onlar için birdir. Artık onlar îman etmezler" âyetine dair açıklamalar daha önceden el-Bakara Sûresi'nde (2/6. âyetin tefsirinde) geçmiş bulunmaktadır. Âyet-i kerîme Kaderiyye'nin ve diğerlerinin görüşlerini de reddetmektedir.

İbn Şihab'dan rivâyete göre Ömer b. Abdu’l-Aziz Kaderiyyeci Gaylan'ı huzuruna getirtmiş ve ona şöyle demiş: Ey Gaylan! Aldığım habere göre sen Kaderiyye görüşünü benimsiyormuşsun. O: Bana iftira ediyorlar, ey mü’minlerin emiri, demiş. Daha sonra da şöyle dedi: Ey mü’minlerin emiri! Yüce Allah'ın:

"Gerçekten Biz, insanı karışık bir nutfeden yarattık. Onu sınar dururuz. Bu nedenle onu işiten ve gören yaptık. Gerçekten Biz ona yolu gösterdik, ister şükredici olsun, ister nankör olsun." (el-İnsan, 76/2-3) âyeti hakkında ne dersin? Ömer b. Abdu’l-Aziz dedi ki: Ey Gaylan oku. Gaylan okumaya devam etti. Nihayet yüce Allah'ın:

"Artık kim dilerse, Rabbine doğru bir yol alır." (el-İnsan. 76/29) âyetine kadar geldi. Yine ona: Oku, dedi. O da yüce Allah'ın:

"Ama Allah dilemedikçe siz de dileyemezsiniz." (el-İnsan, 76/30) âyetini okuyunca, Gaylan: Allah'a yemin ederim ey mü’minlerin emiri! Hiçbir zaman Allah'ın Kitabında bu âyetin varlığını farketmemiştim. Bu sefer ona: Ey Gaylan Yâsîn Sûresi'nin baş taraflarını oku, dedi. O da Yâsîn Sûresini okumaya başladı. Nihayet: "Onları uyarsan da, uyarmasan da onlar için birdir. Artık onlar inanmazlar" âyetine kadar geldi. Bu sefer Gaylan: Allah'a yemin ederim, ey mü’minlerin emiri! Bundan önce bu âyeti sanki hiç okumamış gibiyim. Şahid ol ey mü’minlerin emiri, ben tevbe ediyorum. Bunun üzerine Ömer b. Abdu’l-Aziz dedi ki: Allah'ım, eğer samimi ise tevbesini kabul buyur ve ona sebat ver. Şayet yalan söylüyorsa ona acımayacak bir kimseyi musallat kıl ve onu mü’minlere bir ibret yap. Daha sonra Hişam onu yakaladı, el ve ayaklarını kesip onu astı. İbn Avn dedi ki: Ben onu Dımaşk (Şam) kapısı yanında asılmış gördüm. Bu halin ne oluyor, ey Gaylan? diye sorduk, o şu cevabı verdi: Salih insan Ömer b. Abdu'l-Aziz'in bedduası beni tuttu, dedi.