8

İnsana bir zarar isabet etse, Rabbine dönerek O'na dua eder. Sonra ona kendi lutfundan bir nimet verirse, evvelce O'na yalvardığını unutur ve yolundan saptırmak için Allah'a eşler koşar. De ki: "Küfrünle biraz eğlenedur. Muhakkak sen cehennemliklerdensin."

"İnsana" yani kâfire

"bir zarar" fakirlik ya da bela türünden bir sıkıntı ve darlık

"isabet etse Rabbine dönerek O'na dua eder." Yani üzerindeki bu darlık ve sıkıntının kaldırılması için yüce Allah'a sığınarak, itaat ederek, O'na yönelerek ve dönerek dua eder.

"Sonra ona kendi lutfundan bir nimet verirse" ona birtakım bağışlarda bulunur ve birtakım şeylere malik kılarsa... demektir.

(Aynı kökten olmak üzere): "Allah sana o şeyi mülk olarak verdi" denilir. Ebû Amr b. el-Ala şu beyiti zikrederdi:

"işte orada malı mülk olarak vermeleri istenirse onlardan verirler,

Ve onlardan bir şey dilenirse bağışlarlar ve eğer meysire

Fakirlere dağıtılmak üzere deve üzerinde kumar oynamaya kalkışırlarsa, semiz develeri seçerler.

Adamın oldukça özel yakın kimseleri" demektir, tekili: ...diye gelir. Ebû'n-Necm dedi ki:

"Verdi, -cimrilik etmedi ve cimrilik ettiği de söylenmedi-

Yüksek hörgüçlü develeri, bağış ve ihsanda bulunup mülk verdi."

"Evvelce O'na yalvardığını unutur." Yani üzerindeki sıkıntının açılmasından önce kendisine dua ettiği Rabbini unutur. Buna göre buradaki: yüce Allah'a ait olup anlamındadır. Bunun yüce Allah'ın:

"Siz de benim ibadet ettiğime ibadet edecek değilsiniz" (el-Kafirun, 109/5) âyetinde olduğu gibi anlamında olduğu da söylenmiştir. İkisinin de anlamı (kişi, kimse şeklinde olup) birdir.

Bir başka açıklamaya göre; o yüce Allah'a yalvarıp yakarırken yaptığı duayı unutur, demektir. Yani yüce Allah'a duayı terkeder. Bu durumda fiil ile birlikte mastar (yalvarmasını, ibadet etmesini...) anlamını ifade eder.

"Ve yolundan saptırmak için" yani cahiller kendisine uysun diye

"Allah'a eşler koşar." O'nunla birlikte putlara, heykellere tapınır. es-Süddî dedi ki: Bu bütün işlerinde kendilerine güvenip dayandıkları insanlardan eşler koşarlar, anlamındadır.

"Küfrünle biraz eğlenedur." Yani sen bu durumda olan insana:

"... eğlenedur" de. Bu ise tehdit ihtiva eden bir emirdir, çünkü dünya hayatının metaı pek azdır.

"Muhakkak sen cehennemliklerdensin." Yani sonunda varacağın yer cehennem ateşi olacaktır.