51

Biz insana nimet verdiğimizde yüz çevirir, yan çizip uzaklaşır. Eğer ona kötülük isabet ederse, bu sefer de uzun uzadıya dua eder.

"Biz insana" kâfiri kastediyor

"nimet verdiğimizde yüz çevirir, yan çizip uzaklaşır." İbn Abbâs dedi ki: Yüce Allah Utbe b. Rabia, Şeybe b. Rabia, Umeyye b. Halefi kastetmektedir. Bunlar İslâm'dan yüz çevirdiler ve ondan uzaklaşıp gittiler.

"Yan çizip, uzaklaşır" âyeti: Hakka boyun eğmeyi kendisine yedirmez, Allah'ın peygamberliğine karşı büyüklenir, demektir. "uzaklaştı" anlamında olduğu söylenmiştir. " Ondan uzaklaştım, uzaklaşmak"; "Onu uzaklaştırdın, o da uzaklaştı"; " Uzaklaştılar" demektir, "Pek uzak yer" anlamındadır, en-Nabiğa şöyle demiştir:

"Sen bana yetişen gece gibisin,

Senden uzakta kalınacak yerin geniş olduğunu sansam bile."

Yezid b. el-Ka'ka'da

"yan çizip, uzaklaşır" anlamındaki âyeti: diye hemzeden önce bir "elif" ile okumuştur. Bunun "Kalktı" fiilinden gelmesi mümkün olduğu gibi, birincisinin anlamında fakat hemzenin kalbedilmesi (yer değiştirmesi) ile okunmuş olması da mümkündür.

"Eğer ona kötülük" hoşuna gitmeyen bir şey

"isabet ederse, bu sefer de uzun uzadıya" pekçok

"dua eder."

Araplar çokluğu ifade etmek maksadı ile uzunluk ve enlilik lâfızlarını kullanırlar. Mesela: "Filan kişi sözü uzattı ve enlice dua etti" denilir. Bunları çok yaptığı anlatılmak istenir.

İbn Abbâs dedi ki:

"Uzun uzadıya dua eder" çokça yalvarıp yakarır, demektir. Kâfir zorlu ve sıkıntılı zamanlarda Rabbini tanır, fakat bolluk ve rahatlık zamanlarında O'nu tanımaz.