6

Rabbinden bir rahmet olarak; gerçekten O, en iyi işitenin, en iyi bilenin ta kendisidir.

"Tarafımızdan bir emir ile" âyeti hakkında en-Nekkaş şöyle demiştir: Emir, Kur'ân-ı Kerîm'dir. Allah onu kendi katından indirmiştir. İbn Îsa da şöyle demiştir: Emir, yüce Allah'ın mübarek gecede kullarının halleri ile ilgili olarak hükme bağladığı şeylerdir. Buradaki

"emir" anlamındaki lâfız, hal konumunda bir mastardır.

"Rabbinden bir rahmet olarak" âyeti da böyledir. el-Ahfeş'e göre bunların ikisi de haldir, ifade: Biz onu, onu emrediciler ve rahmet ediciler olarak indirdik, takdirindedir.

el-Müberred dedi ki:

"Bir emir" mastar konumundadır, ifade: Biz onu özel bir surette indirdik" takdirindedir. el-Ferrâ'' ve ez-Zeccâc ise

"emir" kelimesinin

"ayrılır" âyeti ile nasbedildiğini söylemişlerdir. Bu da: " Özel bir şekilde ayrılır" demeye benzer. O halde burada "emir" ayırmak anlamındadır ve mastar odur. Tıpkı: "Özel bir şekilde vurur" demeye benzer.

"Ayrılır" âyetinin emrolunan şeye delalet ettiği de söylenmiştir. O halde bu, kendisinden önceki lâfzın kendisinde amel ettiği bir mastardır.

"Muhakkak Biz gönderenleriz. Rabbinden bir rahmet olarak" âyeti hakkında el-Ferrâ'' şöyle demiştir: "Rahmet"; "gönderenlerin mef'ûlüdür. Rahmet, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'dır. Buna göre âyetlerin anlamı şöyle olur: "Biz Rabbin tarafından rahmet gönderenleriz. ez-Zeccâc da şöyle demiştir: "Rahmet" mef'ûlün lehtir, yani biz onu rahmet olması için gönderdik. Yüce Allah'ın "bir emir" âyetinden bedel olduğu da söylenmiştir. Buna göre âyetin anlamı şöyle olabilir: Rabbinden bir rahmet demek olan tarafımızdan bir emir... Mastar olduğu da söylenmiştir.

ez-Zemahşerî dedi ki: "Bir emir" ihtisas olduğu için nasbedilmiştir. Yüce Allah herbir işi hikmetli olmakla nitelendirmek suretiyle onun büyük ve önemli olduğunu göstermiş olmaktadır. Daha sonra onun azametini ve önemini: "Ben bu emir ile tarafımızdan husule gelen ve Bizim ortaya çıkardığımız ilmimizin ve tedbirimizin gerektirdiği şekilde meydana gelen bir işi kastediyorum" diyerek, onun önemini, azametini daha bir arttırmış olmaktadır.

Zeyd b. Ali'nin kıraatinde şeklindedir ki bu da: O tarafımızdan bir emirdir, demek olur. Bu kıraat de "bir emir" lâfzının ihtisas dolayısıyla nasbedilmiş olacağı görüşünü desteklemektedir.

el-Hasen

"rahmet" lâfzını "işte o bir rahmettir" takdirine göre okumuş olup bu da bu lâfzın mef'ûlün leh olarak nasbedildiği kanaatini desteklemektedir.